Bỏ tiền thật mua tiền “ảo” khi lợi nhuận nhìn thấy mỗi ngày chỉ là những giá trị vô hình. Hơn thế, đến thời điểm này, Việt Nam vẫn chưa cấp phép cho bất kỳ một sàn giao dịch ngoại hối forex nào hoạt động nên người dân cần hết sức tỉnh táo.
Bài 1: Dốc tiền thật mua tiền “ảo”
Các mô hình forex, forex biến tướng đa cấp không phải lần đầu xuất hiện hay quá xa lạ với nhà đầu tư (NĐT); thế nhưng, do những lời mời gọi siêu lợi nhuận cùng những cam kết như rót mật vào tai khiến NĐT bất chấp “rót vốn” dù đã có không ít mô hình forex sụp đổ và đưa vào diện cảnh báo của cơ quan chức năng.
Tháng 6/2020, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công thương) ra thông báo liệt kê địa chỉ website: Onelinknetwork.com; ChiliMall.net; Vitae.co; Crowd1.com; Tcapital.org; Winvest.io… hoạt động có dấu hiệu lợi dụng nền tảng thương mại điện tử để kinh doanh đa cấp trái phép.
Tháng 7/2020, Bộ Công an ra khuyến cáo cảnh giác khi đầu tư vào hệ thống Winsbank do hệ thống này có dấu hiệu sử dụng tiền ảo làm phương tiện huy động vốn, kinh doanh theo phương thức đa cấp trái phép, thanh toán bất hợp pháp.
Tiếp đó, tháng 9/2020, Bộ Công an đưa ra cảnh báo với hệ thống MyAladdinz. Theo Bộ Công an, phần mềm MyAladdinz (hay còn gọi là App MyAladdinz) hoạt động mang nhiều dấu hiệu huy động vốn trái phép và trả thưởng theo mô hình đa cấp thông qua mạng internet.
Tương tự, tháng 12/2020, hàng ngàn nhà đầu tư vỡ mộng làm giàu với ngân hàng điện tử tự xưng Etop Bank khi hệ thống này đóng cửa, những người đứng đầu mô hình này mất hút cùng hàng chục tỷ đồng của NĐT khi website và ứng dụng đột ngột tạm dừng hoạt động, dù trước đó ít ngày vẫn đang kêu gọi đầu tư và giới thiệu là người chơi dùng tiền thật để mua tiền ảo có tên là USDT tại Etop Bank với các gói từ 200 – 10.000 USD nhận lãi suất từ 30 - 50%/tháng.
Tại Hà Tĩnh, dù chưa có trường hợp nào trình báo với cơ quan chức năng hậu quả của forex nhưng việc “bung bét” khi tham gia đầu tư theo các mô hình này không phải chưa từng xảy ra.
Qua tiếp cận, chúng tôi được biết, chị Nguyễn Phương T. ở huyện Kỳ Anh đang đầu tư 5.000 USD vào sàn FXTradingMakets (Lion Group) nhưng vẫn đưa ra cảnh báo: Tôi biết có những gia đình đầu tư tiền tỉ, có những gia đình đi vay tiền để chơi. Tuy nhiên, theo tôi như thế rất nguy hiểm, bởi những người đầu tư với số tiền ít ngay từ thời gian đầu thì còn đỡ, chứ nếu cố tham đầu tư nhiều và tham gia thời gian sau này sẽ gặp rủi ro cao vì sàn giao dịch này có thể sập bất cứ lúc nào.
Qua các buổi gặp mặt khi được nghe chia sẻ về cách kiếm tiền từ đầu tư forex, chúng tôi gặp một số NĐT khá “cứng cựa” khi họ đã từng tham gia nhiều sàn và cũng gặp không ít bất trắc.
Khi đề cập đến Crowd1, chị N. (Can Lộc) nói: “Đầu tư vào Crowd1 mà không xây được hệ thống thì gần như “chết” tiền. Chị vào 1 gói 15,9 triệu, bạn chị vào 6 gói nhưng chưa lấy tiền về được”.
Chị N. đưa ra lời khuyên đừng tham gia Crowd1.
Trong khi đó, chị B. (kinh doanh tại TP Hà Tĩnh) cũng tham gia Crowd1 cho rằng: “Ai làm hệ thống mới lấy được tiền. Chị có gần 15 nghìn cổ phiếu tính ra gần 1 tỷ đồng nhưng đang nằm bất động, cổ phiếu chưa bán được vì chưa lên sàn. Nói thật, làm hệ thống mới có ăn (giới thiệu, bán cho người khác – PV)".
Thông tin về đầu tư forex, ông Trần Hữu Cần - Phó Giám đốc phụ trách Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) Chi nhánh Hà Tĩnh thông tin, theo quy định của pháp luật hiện hành, chỉ các tổ chức tín dụng được NHNN cho phép kinh doanh ngoại hối mới được cung ứng dịch vụ mua bán ngoại tệ, thực hiện dịch vụ phái sinh trên thị trường.
“Hiện NHNN chưa cấp phép cho bất cứ sàn giao dịch forex nào, do đó, các hoạt động giao dịch trên là bất hợp pháp, trái với quy định pháp luật” – ông Cần khẳng định.
Phó Giám đốc phụ trách Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh Hà Tĩnh thông tin về đầu tư forex.
Phân tích về những rủi ro khi tham gia vào loại hình đầu tư này, ông Trần Hữu Cần cho biết: Khi các sàn giao dịch forex chưa được cơ quan chức năng cấp phép, nếu tham gia, người dân chắc chắn sẽ gặp rủi ro. Khi bị mất tiền hoặc không nhận được tiền gốc, tiền lãi, người dân sẽ không được pháp luật bảo vệ vì đầu tư vào mô hình kinh doanh trái pháp luật.
Ở góc độ pháp luật, luật sư Phan Văn Chiều – Công ty Luật TNHH Hà Châu thông tin: Hiện pháp luật Việt Nam không cấm chơi forex nhưng chưa cho phép các công ty hay bất cứ cá nhân nào được mở sàn forex. Căn cứ theo Pháp lệnh Ngoại hối, hoạt động đầu tư forex của nhà đầu tư cá nhân vừa phạm pháp vừa không được luật pháp Việt Nam bảo hộ trong trường hợp rủi ro xảy ra giữa nhà đầu tư và nhà môi giới.
Luật sư Phan Văn Chiều – Công ty Luật TNHH Hà Châu.
Đặc biệt, với những sàn forex biến tướng theo hình thức đa cấp, luật sư Phan Văn Chiều cho hay: Theo quy định tại Nghị định 40/2018/NĐ-CP ngày 12/3/2018 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp, mọi hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp với đối tượng không phải là hàng hóa đều bị cấm (trừ trường hợp pháp luật có quy định khác); trong khi tất cả các sàn đầu tư tài chính trên đều không được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp theo quy định.
Rủi ro pháp lý mà người chơi gặp phải khi tham gia đầu tư vào các sàn forex.
Do vậy, tổ chức, cá nhân tham gia, vận động người tham gia đầu tư thông qua các sàn đầu tư tài chính này đều có thể bị xử lý hình sự, xử phạt tới 5 tỷ đồng hoặc 5 năm tù giam theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015 về tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp.
Phân tích về những rủi ro khi tham gia đầu tư forex, luật sư Phan Văn Chiều cho rằng, trước hết, mọi giao dịch của người tham gia đều thông qua tài khoản được mở trên hệ thống internet mà không có cơ quan quản lý tại Việt Nam cấp phép. Do đó, trường hợp nếu có các vấn đề rủi ro liên quan đến hệ thống thì kết quả đầu tư của người tham gia đều không được đảm bảo.
Chưa kể, tiền của người tham gia nộp vào hệ thống là tiền thật, trong khi những lợi ích, hoa hồng được ghi nhận trên hệ thống là các loại tiền ảo và ví điện tử không được cơ quan quản lý nhà nước thừa nhận là công cụ thanh toán hợp pháp.
Được biết, một số địa phương trên địa bàn tỉnh đã có các thông báo, văn bản liên quan đến công tác phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến tiền ảo.
Thượng tá Nguyễn Thanh Thiện - Phó trưởng Công an huyện Cẩm Xuyên trao đổi về công tác phòng ngừa với hình thức kinh doanh forex.
Thượng tá Nguyễn Thanh Thiện - Phó trưởng Công an huyện Cẩm Xuyên cho biết, đơn vị đã ban hành 3 văn bản thông báo phương thức thủ đoạn và tham mưu các giải pháp phòng ngừa tội phạm, vi phạm pháp luật về tiền ảo cho các lực lượng chức năng, UBND các xã, thị trấn phối hợp thực hiện.
Theo đó, các đơn vị chức năng tổ chức tuyên truyền cho người dân về phương thức, thủ đoạn, nguy cơ lừa đảo trên các sàn đầu tư tài chính đa cấp nói chung; không tham gia các hệ thống đầu tư tiền ảo như Lion Group hiện đang hoạt động kêu gọi người dân đầu tư trên địa bàn nói riêng.
Đặc biệt, hiện nay, Công an huyện Cẩm Xuyên đã phát hiện, làm việc với 8 cá nhân có hành vi lôi kéo người dân địa phương tham gia vào hình thức kinh doanh tiền ảo.
Cùng với sự phát triển của thương mại điện tử, các kênh đầu tư mới như forex ngày càng hấp dẫn nhà đầu tư khi các kênh đầu tư truyền thống như đầu tư chứng khoán hay vàng không còn là sự lựa chọn ưu tiên của họ. Tuy nhiên, các kênh đầu tư mới này tiềm ẩn rủi ro cao, nhất là khi forex chưa được pháp luật Việt Nam công nhận.
Kinh doanh ngoại hối trái phép trên lãnh thổ Việt Nam sẽ bị xử lý, song hầu hết các sàn forex thành lập ở nước ngoài thì có cơ sở để xử lý ở Việt Nam hay không vẫn chưa rõ ràng.
Trong khi đó, một số NĐT chúng tôi tiếp cận cho rằng, Việt Nam chưa cấp phép nhưng không cấm nên tiền của họ thì họ chịu trách nhiệm, mất hay được chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà thôi.
Tuy nhiên, nhìn xa hơn, họ không hiểu rằng, trách nhiệm với xã hội và trước pháp luật như vậy là chưa đủ, bởi đây còn bị xem là một hoạt động tiếp tay và có sai phạm về mặt pháp lý.
Theo chúng tôi, việc bổ sung hành lang pháp lý là rất cần thiết, tránh trường hợp các sàn forex lợi dụng tình trạng “mờ luật, hổng pháp lý” để “móc túi” nhà đầu tư.
Quan trọng hơn cả, NĐT cần nâng cao cảnh giác trước các loại hình kinh doanh này; cân nhắc kỹ trước khi quyết định tham gia đầu tư, tránh bị kẻ gian lợi dụng chiếm đoạt tài sản cũng như tiếp tay cho các hành vi vi phạm pháp luật.
Bài 1: Dốc tiền thật mua tiền “ảo”
