Tiếp nhận nguồn mạch thiêng liêng ấy từ cha ông, ngay sau khi tỉnh Hà Tĩnh được tái lập, ngày 1-10-1991, có một ngôi trường đã ra đời với cái tên rất giản dị: Trường THPT Năng khiếu Hà Tĩnh, nay là THPT chuyên Hà Tĩnh. Hai thập niên qua, kể những bước đi đầu tiên, Trường đã hội tụ được những học sinh xuất sắc từ mọi miền quê trong tỉnh, hun đúc ý chí, khơi dậy niềm khát khao vươn tới những chân trời tri thức trong các em, rèn luyện các em trở thành những nhân tài, nguồn lực quý giá cho đất nước quê hương, góp phần làm rạng danh đất học Hồng Lam.
 |
| Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Thanh Bình và Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thiện trao bằng khen cho các em đạt HSG QG năm học 2010-2011 |
Vượt qua bao trở ngại của buổi đầu trứng nước, ngày 15-11, tiếng trống đầu tiên đã vang lên dưới mái trường tạm bợ. Biết bao khó khăn nhọc nhằn của những ngày đầu chập chững. Trường mới chỉ có 19 cán bộ giáo viên và 6 lớp với tổng số 149 học sinh. Những căn phòng tập thể đơn sơ thiếu thốn, bữa cơm đạm bạc trong cảnh xa nhà không làm vơi đi bầu nhiệt huyết vì học sinh của các thây cô: Trương Biên Thùy, Đinh Nho Kiểu, Hoàng Ngọc Cảnh, Nguyễn Tiến Bính, Lương Thị Bích Liên, Phan Văn Tường, Nguyễn Việt Phú, Bạch Hưng Phú, Trịnh Hộ... Trái lại, sự quan tâm chăm lo của tỉnh, sở GD_ĐT, niềm tin yêu của nhân dân, đặc biệt là niềm say mê học hành của các em học sinh đã giúp các thầy cô vượt qua gian khó, thắp sáng ngọn lửa tri thức qua mỗi giờ giảng, mỗi trang giáo án, mỗi buổi tọa đàm, xemina... Thầy Nguyễn Đăng Ái như một người thuyền trưởng dày dạn kinh nghiệm đã đưa con thuyền trí tuệ của Trường cập nhiều bến bờ vinh quang.
Năm học đầu tiên, Trường đã ghi danh vào bảng vàng của ngành GD Hà Tĩnh với thành tích 7 học sinh giỏi (HSG) Quốc gia môn Ngữ Văn, trong đó 1 giải Nhất thuộc về em Nguyễn Thị Anh Trúc, lớp 9 Văn, 2 giải Nhì, 2 giải Ba và 2 giải KK. Đến năm học thứ 3, Trường có đủ các lớp THPT. Năm học thứ 5, Trường được chuyển về địa điểm mới ở đường Đặng Dung.
 |
| Thầy tâm huyết, trò say mê sẽ làm nên những “mùa vàng” |
Năm tháng qua đi, bao mùa thu tựu trường trong áo mới và dự định mới, bao mùa hè nóng bỏng kỳ thi đầy ắp khát vọng của những cánh chim bằng những lớp học trò mang ơn cha mẹ, thầy cô đã nối nhau viết nên trang sử đỏ chói cho mái trường suốt 2 thập niên qua: 2 HS đạt giải Quốc tế và khu vực, 640 HS đạt danh hiệu HSG Quốc gia, trong đó 7 giải Nhất, 67 giải Nhì, 276 giải Ba và 290 giải KK. Trường THPT chuyên Hà Tĩnh luôn được xếp vào tốp 10 đơn vị có số HSG Quốc gia cao nhất cả nước. Tên tuổi của các em học sinh như: Lê Nam Trường - HCB O limpic Toán quốc tế tại Slovenia; Trịnh Kim Chi, HCV Olimpic Toán Đông Nam Á 1998 tại Malaysia; Phan Mạnh Tân, người đạt vòng nguyệt quế trong trận chung kết “Đường lên đỉnh Olympia” toàn quốc lần thứ 2 năm 2001... đã trở thành niềm tự hào của người dân Hồng Lam hiếu học và văn hóa.
Năm học 200-2011, thế hệ học trò năm thứ 20 lại ghi thêm một dấu son đỏ thắm trong bảng vàng của Trường, nâng cao thêm tầm vóc của Trường THPT chuyên Hà Tĩnh trong giai đoạn mới. Đó là thành tích 59/62 em đạt HSG QG, trong đó có 2 giải Nhất, 6 giải Nhì, 28 giải Ba và 23 giải KK, xếp thứ 7 toàn quốc. Tiêu biểu là 2 nữ học sinh con nhà nghèo vượt khó giành giải Nhất: Võ Thị Mỹ Ngà và Ngô thị Biển. 239/240 HS của Trường đậu Đại học, đạt tỷ lệ 99 %, một số em đạt thủ khoa, á khoa của các trường ĐH tốp đầu, Trường xếp thứ 3 toàn quốc về tỷ lệ học sinh có số điểm thi vào Đại học cao trong tốp 200 trường của cả nước.
 |
| Những nhân tài tương lai của lớp 12 Toán II năm học 2011- 2012 |
Không chỉ học tập giỏi, đạo đức tốt, xây dựng tập thể trường lớp vững mạnh, học trò của Trường còn tham gia các hoạt động văn hóa xã hội rất sôi nổi và đầy sáng tạo, thể hiện được tài năng của mình. Đó là dẫn đầu khu vực Bắc Miền Trung với cuộc thi “Bảy sắc cầu vồng”; em Đặng Thu Hải (khóa 1991-1994) đạt giải Nhất cuộc thi do báo Hoa học trò tổ chức, em Hạnh Loan (khóa 1991-1994) đạt HCV cuộc thi “Tiếng hát học sinh THPT toàn quốc”, đội văn nghệ của Trường đạt giải nhất cuộc thi “Giai điệu tuổi hồng” do Sở GD_ĐT và Tỉnh Đoàn tổ chức. Các bài thơ, văn, bài giải Toán - Lý của HS Trường chuyên có mặt thường trên Tạp chí Hồng Lính, báo Hoa học trò, Văn học và Tuổi trẻ, Toán học và tuổi trẻ với nhiều giải cao. Vòng tay nhân ái của các em đã rộng mở sẻ chia và vun đắp cho những mảnh đời thiệt thòi khi các em tự nguyện tổ chức các chương trình : “Vì tiếng cười trẻ thơ” “Đêm hội trăng rằm Trung thu 2011”...
Nói về những mùa vàng là nghĩ về những người gieo hạt giống và không quản ngày đêm chăm sóc, vun trồng, tưới tắm để mang lại thành quả hôm nay. Nhận quyết đinh về dạy ở Trường THPT chuyên, với mỗi thầy cô, ngoài vinh dự là trọng trách nặng nề. Nhưng xác định được trách nhiệm của những “thợ cày” trên cánh đồng chữ nghĩa và tri thức, vì mục tiêu cao cả là bổi dưỡng nhân tài cho quê hương đất nước, những thế hệ thầy cô ở đây đã từng ngày từng giờ nuôi lớn những ước mơ bay cao và bay xa cho đàn em thân yêu. Những toan tính riêng tư, những thiếu thốn vật chất, thậm chí cả những thú vui đời thường cũng phải gác lại, nhường chỗ cho những trang giáo án, những cuốn sách, những tìm tòi trăn trở trong kho tàng tư liệu và những cuộc gặp gỡ với các giáo sư, tiến sĩ đầu ngành ... nhằm chuẩn bị cho các em hành trang tốt nhất vào cuộc đọ sức trí tuệ trong các kỳ thi Quốc tế, quốc gia, khu vực và kỳ thi Đại học.
Người trước truyền lửa nhiệt tình và kinh nghiệm cho người sau. Đến nay, Trường THPT đã có một đội ngũ giáo viên vững mạnh và tâm huyết. Trong 86 CBGV, 32 người có trình độ Thạc sĩ, 9 người đang học Cao học và 1 người đang làm nghiên cứu sinh. Phần lớn GV của Trường là GVG cấp tỉnh, vừa đảm nhiệm công việc chuyên môn của Trường, vừa tiên phong trong viết sáng kiến kinh nghiệm (SKKN), 364 bản SKKN của GV đã được xếp bậc 4/4 và xuất sắc. Hàng trăm bài báo của CBGV Trường THPT chuyên Hà Tĩnh có mặt trên các báo, tạp chí chuyên ngành, đặc biệt, một số công trình khoa học của CBGV Trường đã được xuất bản và phổ biến trong toàn quốc.
 |
| Mai đây, từ mái trường này, những cánh chim sẽ bay xa, bay cao |
Bên cạnh những “cây đại thụ” đã được phong tặng NGUT như các thầy cô: Trần Quang Tú, Trịnh Hộ, Lương Thị Bịch Liên, Nguyễn Đăng Ái, Hoàng Ngọc Cảnh...đã tiếp nối một thế hệ “cây non” trẻ trung và đầy sinh lực, biết vươn lên, không ngại nắng mưa gió bão như các thẩy cô : Nguyễn Công Hoàn, Nguyễn Thị Mỹ Bình, Phan Thế Dũng Toàn, Trần Thị Lam, Nguyễn Văn Lập, Nguyễn Thị Mai Hương, Lê Phi Hùng, Nguyễn Lưu, Nguyễn Thị Kim Thủy, Lại Thế Dũng, Phan Khắc Nghệ, Đinh Tuấn....
Bước vào giai đoạn mới, trước yêu cầu ngày càng cao của giáo dục nước nhà, nhà trường đã có nhiều giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho HS, tăng cường giáo dục văn hóa, giáo dục đạo đức lối sống, tiến hành song song hai nhiệm vụ dạy chữ và dạy người, trong đó coi trọng giáo dục kỹ năng sống cho các em. Nhà trường luôn đi đầu trong việc đổi mới quản lý, đổi mới phương pháp dạy học, coi đó là then chốt của việc nâng cao chất lượng giáo dục.
Về thăm Trường THPT chuyên một ngày cuối tháng 10, chúng tôi thật sự ngỡ ngàng, mê say bởi không gian đầy nắng gió và thoáng đãng, đẹp mắt của ngôi trường mới hiện đại và sang trọng vừa được tỉnh đầu tư xây dựng trên khuôn viên 3,5 ha với tổng kinh phí lên tới 73 tỷ đồng, trong đó đã triển khai 40 tỷ gồm 22 phòng học, 2 phòng thư viện, nhà đa chức năng, phòng hiệu bộ, 6 phòng thực hành, 6 phòng bộ môn... Trên gương mặt, trong ánh mắt của thầy cô và học sinh, ai cũng tràn ngập niềm vui.
Nói về những thành quả trên chặng đường 20 năm nỗ lực phấn đấu của tập thể nhà trường và hướng phát triển trên chặng đường mới, thầy Nguyễn Công Hoàn - Hiệu truởng nhà trường khẳng định: “3 yếu tố cơ bản để làm nên thành công của Trường. Đó là đội ngũ giáo viên tận tuy, tâm huyết với nghề, nhất là những giáo viên được giao trọng trách chủ nhiệm, dạy đội tuyển. Được chọn lựa từ các trường trong tỉnh về đây, họ đã toàn tâm toàn ý cho việc bồi dưỡng HSG, phát huy hết năng lực của mình, gác lại moi lo toan đời thường để giành cho việc dạy học. Học sinh là những em chăm ngoạn, học giỏi, sáng tạo trong học tập và trong công việc, tham gia tốt các hoạt động xã hội, tạo nên môi trường giáo dục rất tốt. Trường cũng được sự quan tâm chăm lo, hỗ trợ của tỉnh, Sở GD-ĐT, các cấp các ngành và toàn xã hội.
Trong thời gian tới, nhà trường sẽ phát huy truyền thống 20 năm, nỗ lực nhiều hơn nữa để có thêm giải quốc tế và khu vực, nhiều giải cao quốc gia, làm tốt trọng trách bồi dưỡng nhân tài cho quê hương đất nước, xứng đáng là “cánh chim đầu đàn” của đất học Hồng Lam.
