(Baohatinh.vn) - Di tích Đền Cả Tổng Du Đồng, xã Đức Đồng (Đức Thọ, Hà Tĩnh) là nơi Bác Hồ thời niên thiếu đã theo thân sinh của mình là cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc đến đây dạy học.
Theo các tư liệu lịch sử, đền Cả Tổng Du Đồng (đền Hàng Tổng) thuộc thôn Vĩnh Thành, xã Đức Đồng (Đức Thọ) được xây dựng vào cuối đời nhà Lê (khoảng đầu thế kỷ XVI). Đền thờ Hương cống Bùi Thúc Ngật, người được phong là Thành hoàng làng. Ông có công tổ chức khai phá, chiêu dân, lập nên xóm làng của Tổng Du Đồng, phát triển nghề làm ruộng và nuôi tằm, mở trường dạy học cho dân chúng cả vùng phía Tây huyện Đức Thọ ngày nay. Ảnh: Toàn cảnh đền Cả Tổng Du Đồng nhìn từ trên cao. Đến đời Cảnh Hưng (1740 - 1786), đền được vua Lê Hiển Tông phong sắc “Lương Uy Phụ quốc Trí dũng Hùng lược Hiền lương Dực bảo Trung hưng Thượng đẳng thần”. Các đời vua nhà Nguyễn về sau cũng đều có sắc phong cho đền Cả Tổng Du Đồng. Ảnh: 2 cột nanh trước cổng vào đền Cả Tổng Du Đồng. Kiến trúc đền bố cục kiểu chữ tam, gồm có cột nanh, tam quan, hạ điện, trung điện và thượng điện… Trong đó, tam quan có nhiều điểm khá đặc biệt, như một bình phong ngăn cách cổng, sân đền với các hạng mục khác. Trong ảnh: Mặt trước nhà tam quan đền Cả Tổng Du Đồng. Tam quan gồm một gian hai vì, làm bằng gỗ lim và mít, trên nóc có hình long chầu nguyệt; toàn bộ các đường xa, kẻ khâu đấm, rường vọng đều được chạm lộng các hình dân gian như cảnh trí sinh hoạt, tứ quí, cá chép vượt vũ môn, rùa đội cuốn thư, tre trúc... Những tác phẩm điêu khắc, chạm, lộng tỉ mỉ và tinh xảo giúp tam quan đền Cả Tổng Du Đồng được đánh giá là một trong những công trình kiến trúc nghệ thuật bậc nhất Hà Tĩnh thời phong kiến còn lưu lại đến nay.
Nhà hạ điện, trung điện và thượng điện gồm ba gian đều làm bằng gỗ lim, mít, lợp ngói mũi hài. Các đầu kẻ, xà và khâu đầu chạm trổ họa tiết trang trí hoa lá cách điệu, đường nét sắc sảo, mềm mại. Trong ảnh: Nhà hạ điện. Bên trong trung điện đền Cả Tổng Du Đồng. Thượng điện bố trí 3 bàn thờ, gian giữa đặt bài vị và các đồ tế khí thờ Hương cống Bùi Thúc Ngật, hai bên là bàn thờ thổ địa cùng các chư vị bách thần đã có công phù hộ làng, tổng. Ảnh: Gian thờ chính trong thượng điện đền Cả Tổng Du Đồng. Cùng với các công trình chính, đền Cả Tổng Du Đồng còn có nhiều hạng mục phụ trợ khác như: tường bao bằng vôi vữa, lối đi hai bên đền..., tạo nên một quần thể di tích cổ kính xanh mát.
Cùng với quần thể kiến trúc nghệ thuật độc đáo, đền Cả Tổng Du Đồng là nơi diễn ra nhiều sự kiện lịch sử nổi bật của Nhân dân địa phương. Đây là địa điểm tuyển mộ quân sĩ và nơi tiếp nhận lương thực của nghĩa quân Phan Đình Phùng vào những năm 1887 - 1888; năm 1930, đền là nơi thành lập Tổng uỷ Du Đồng của Đảng Cộng sản Đông Dương; vào ngày 21/8/1945, đây là nơi treo cờ đỏ sao vàng kêu gọi Nhân dân vùng lên đấu tranh trong cao trào Tổng khởi nghĩa giành chính quyền của huyện Đức Thọ. Theo các tư liệu lịch sử và chuyện kể từ các cao niên ở thôn Vĩnh Thành (Đức Đồng) qua các đời truyền lại, năm 1903-1904, trước khi vào Huế, cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc đã dẫn theo con trai là Nguyễn Sinh Cung (tức Bác Hồ) đến đây dạy học. Thời gian này, tại đây, Bác Hồ nhiều lần đến tham quan và tham dự các buổi đàm đạo giữa cụ Nguyễn Sinh Sắc với các bô lão, trí thức trong vùng. Trong ảnh: Giáo viên và học sinh Trường Tiểu học Đức Đồng tham quan tại đền Cả Tổng Du Đồng. Với nhiều giá trị về lịch sử văn hóa, đền Cả Tổng Du Đồng đã được xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 1992. Phát huy các giá trị văn hóa lịch sử, thời gian qua đền Cả Tổng Du Đồng đã trở thành địa chỉ đỏ được các trường học trên địa bàn chọn làm điểm đến tham quan, giáo dục truyền thống quê hương. Trong ảnh: Giáo viên và học sinh Trường Tiểu học Đức Đồng nghe ông Bùi Ngọc Lan - Thành viên Ban quản lý di tích kể chuyện lịch sử ngôi đền.
Video: Toàn cảnh đền Cả Tổng Du Đồng.
Trong 5 năm qua, cùng với ngân sách Nhà nước, xã đã vận động con em xa quê và các mạnh thường quân đóng góp trên 2 tỷ đồng để trùng tu, tôn tạo di tích đền Cả Tổng Du Đồng. Nhằm phát huy giá trị di tích, thời gian tới, bên cạnh công tác bảo tồn, chúng tôi sẽ tiếp tục tăng cường tuyên truyền để lan tỏa hơn nữa những giá trị của di tích đến người dân địa phương cũng như khắp mọi miền.
Tại quê ngoại Hà Tĩnh, Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác đã dành trọn cuộc đời để nghiên cứu về y thuật, chữa bệnh cứu người. Nhiều di sản y học vô cùng quý báu được Đại danh y để lại cho hậu thế.
Sau nhiều nỗ lực xây dựng, KDL sinh thái Đá Bạc Eco thuộc xã Nam Điền (Thạch Hà) do ông Nguyễn Minh Trang (SN 1964, trú tại TP Hà Tĩnh) làm chủ đã được công nhận là điểm du lịch cấp tỉnh.
10 năm làm Trưởng thôn Động Eo, xã Sơn Tiến (Hương Sơn, Hà Tĩnh), chị Phan Thị Thủy luôn nỗ lực gắn kết cộng đồng, đưa thôn đạt chuẩn khu dân cư NTM kiểu mẫu.
120 hội viên Hội Nông dân TX Hồng Lĩnh (Hà Tĩnh) thi gói và nấu 1.800 chiếc bánh chưng dâng Thánh tại lễ hội đền Cả - Dinh đô Quan Hoàng Mười năm 2024.
BQL Khu di tích đền thờ Chế thắng Phu nhân Nguyễn Thị Bích Châu (xã Kỳ Ninh, TX Kỳ Anh, Hà Tĩnh) đang triển khai nhiều phần việc để phục vụ du khách trong mùa lễ hội lớn nhất năm.
Hành trình gần 10 năm xây dựng nông thôn mới đã đưa thôn Thành Phú (xã Xuân Thành, Nghi Xuân, Hà Tĩnh) “thay da, đổi thịt”, vươn mình trở thành miền quê đáng sống.
Với nhiều giá trị văn hóa, tâm linh, di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia đền Chợ Củi (xã Xuân Hồng, Nghi Xuân, Hà Tĩnh) là địa chỉ thu hút du khách gần xa, nhất là vào mùa lễ hội.
Hội thi “Nghiệp vụ buồng trong cơ sở lưu trú Hà Tĩnh năm 2024" do Hiệp hội Du lịch tỉnh tổ chức nhằm tôn vinh và nâng cao chất lượng đội ngũ làm nghề phục vụ tại các cơ sở du lịch.
Bị teo tứ chi, nhưng với ý chí, nghị lực phi thường, anh Lê Xuân Thắng (xã Ích Hậu, Lộc Hà, Hà Tĩnh) đã vượt lên số phận nghiệt ngã, lan tỏa năng lượng sống tích cực trong cộng đồng, nhất là với các đoàn viên thanh niên.
Tự hào được sinh ra và lớn lên trên quê hương của Đại danh Lê Hữu Trác, thế hệ trẻ Hà Tĩnh luôn ý thức trách nhiệm phát huy giá trị truyền thống, cống hiến xây dựng quê hương.
Như tiếng chuông chùa ngân vọng bên dòng Ngàn Phố (Hương Sơn, Hà Tĩnh), những tác phẩm y học, văn học của Đại danh y Lê Hữu Trác để lại khiến hậu thế thêm kính ngưỡng tài năng, nhân cách của ông.
Công tác chuẩn bị cho lễ hội đền Cả - Dinh đô Quan Hoàng Mười ở TX Hồng Lĩnh (Hà Tĩnh) đang được triển khai đúng tiến độ, đảm bảo hoạt động đón du khách về chiêm bái và tham gia các hoạt động văn hoá.
Cùng với các vị danh nhân tiêu biểu khác, Bạt Quận công Dương Trí Trạch đã góp phần rất lớn trong việc tạo dựng, vun đắp nên bản sắc văn hóa đặc sắc của mảnh đất Hà Tĩnh.
Em Lê Anh Thư (lớp 9A, Trường THCS Mỹ Duệ, Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) đã giành 1 giải khuyến khích và 1 giải chuyên đề tại chung kết toàn quốc Cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc năm 2024.
Ông quê huyện Can Lộc, Hà Tĩnh, làm quan dưới thời Vua Lê Hiển Tông nhà Lê Trung Hưng. Khi đi sứ phương Bắc, ông được Vua nhà Thanh phong làm Lưỡng quốc Đình nguyên Thám hoa và tặng áo cẩm bào.
Các kỳ Liên hoan Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh được các tỉnh tổ chức đã góp phần lan tỏa các giá trị văn hóa của hình thức diễn xướng dân gian này. Và các nghệ nhân, nghệ sỹ cũng học hỏi được rất nhiều từ những lần hội ngộ đó.
Mang theo hồi ức của cha ông, tôi tìm về những làng quê ví, giặm xứ Nghệ - Tĩnh, để lắng nghe và cảm nhận không gian đời sống văn hóa xưa - nay trên 2 miền quê hương đôi bờ sông Lam (Hà Tĩnh - Nghệ An).
Tiến sĩ Nguyễn Viết Hương (quê ở Can Lộc, Hà Tĩnh) vừa vinh dự đạt Giải thưởng Khoa học công nghệ Quả Cầu Vàng năm 2024 trong lĩnh vực Công nghệ vật liệu mới.
Với 12 tham luận trình bày tại buổi tọa đàm, các nhà nghiên cứu đã góp phần bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa đền Chợ Củi (xã Xuân Hồng, Nghi Xuân, Hà Tĩnh).
Tại Liên hoan ca múa nhạc toàn quốc năm 2024, vở thanh xướng kịch “Linh thiêng Đồng Lộc” do Nhà hát NTTT Hà Tĩnh dàn dựng, đã tạo ra sức lan tỏa lớn đến khán giả cả nước.
Bằng tâm huyết và những cách làm sáng tạo trong lãnh đạo, chỉ đạo, chị Phạm Thị Hương - Chủ tịch Hội LHPN huyện Kỳ Anh và chị Trần Thị Nguyệt - Chủ tịch Hội LHPN Can Lộc (Hà Tĩnh) đã được Trung ương Hội LHPN Việt Nam trao tặng các phần thưởng cao quý.
Ông Võ Thanh Bang (SN 1960) - giáo dân ở Giáo họ Yên Hòa (xã Sơn Giang, Hương Sơn, Hà Tĩnh) đã "truyền lửa" để bà con phát huy tinh thần "kính Chúa, yêu nước", sống tốt đời đẹp đạo, đoàn kết xây dựng nông thôn mới.
Lê Huyền Trang (quê xã Kỳ Thịnh, TX Kỳ Anh) trở thành đại diện duy nhất của Hà Tĩnh lọt top 30 thí sinh vào vòng chung kết đợt 1 của Cuộc thi Hoa hậu Quốc gia năm 2024
Với người dân Hương Sơn (Hà Tĩnh), cánh diều Hải Thượng và thú chơi diều sáo của Đại danh y Lê Hữu Trác là một nét đẹp văn hóa đã đi sâu vào tâm thức từ bao đời.
Những tư liệu, hiện vật đang được trưng bày tại Khu tưởng niệm Anh hùng liệt sỹ Lý Tự Trọng ở xã Việt Tiến (Thạch Hà, Hà Tĩnh) đang kể câu chuyện về cuộc đời cách mạng sáng ngời của người đoàn viên thanh niên cộng sản đầu tiên.
Dưới sự chèo lái của Chủ tịch Hội LHPN Trần Thị Lệ Thủy, từ năm 2020 đến nay, Hội LHPN xã An Hòa Thịnh (Hương Sơn - Hà Tĩnh) liên tục được các cấp vinh danh.
“Đất này mẹ dạy con, yêu anh hùng nghĩa khí/ Giữ lòng đỏ như son/ Nuôi thù sâu tận bể”. Những câu thơ trong bài “Gửi bạn người Nghệ Tĩnh” của nhà thơ Huy Cận đã đúc kết tinh thần yêu nước bao đời nay của con người và vùng đất xứ Nghệ, trong đó có Hà Tĩnh.
