Ngôi nhà của cố đảng viên Nguyễn Duy Khiêm ở thôn Liên Miệu ngày nay.
Tôi cùng Phó Bí thư Đảng ủy xã Nguyễn Xuân Thắng đi thăm ngôi nhà của cố đảng viên Nguyễn Duy Khiêm (thôn Liên Miệu), nơi tổ chức cuộc diễn thuyết của Việt Minh vào đêm 15/8/1945 để chuẩn bị cho cuộc tổng khởi nghĩa. Qua hàng chục năm, nhờ thường xuyên được anh em, con cháu tôn tạo, chăm sóc, ngôi nhà ngói 3 gian - chứng tích của một thời cách mạng vẫn vững vàng, bề thế trong khu vườn xanh mát.
Cụ Nguyễn Duy Khiêm (1911-1983) sinh ra trong một gia đình có truyền thống yêu nước, sớm giác ngộ, tham gia cách mạng và kết nạp vào Đảng Tân Việt từ năm 18 tuổi (1927), sau đó là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam.
Tủ sách của gia đình cụ Nguyễn Duy Khiêm.
Sau một thời gian bị thực dân Pháp bắt giam, tháng 5/1945, cụ thoát khỏi nhà tù, về địa phương tham gia tổ chức Việt Minh.
Ông Nguyễn Văn Miềng, con rể cụ Khiêm, nguyên là Chánh Văn phòng, Trưởng phòng LĐ-TB&XH huyện Kỳ Anh kể: “Lúc cha còn sống, chúng tôi vẫn thường được nghe kể về những chặng đường hoạt động cách mạng gian khổ, hy sinh nhưng sôi nổi của ông, trong đó có những câu chuyện về những ngày lãnh đạo Nhân dân giành chính quyền trên quê hương”.
Lịch sử Đảng bộ xã Kỳ Thư và huyện Kỳ Anh ghi lại: Ngày 16/8/1945, BCH Việt Minh Đan Du họp bầu Ủy ban Khởi nghĩa làng Đan Du gồm 3 thành viên, trong đó, ông Nguyễn Duy Khiêm làm Chủ tịch.
Ngày 18/8, sau khi nhận tin báo giờ hành động khởi nghĩa, Ủy ban Khởi nghĩa chuẩn bị đủ băng cờ, khẩu hiệu và tập hợp quần chúng cả vùng giữa huyện Kỳ Anh có trang bị vũ khí tại Cồn Đình. 3h chiều hôm đó, đồng chí Nguyễn Duy Khiêm chỉ huy quần chúng tiến thẳng về huyện đường.
Đoàn biểu tình kéo đi đến đâu lại thêm lực lượng nhập vào, cứ thế nối dài, tất cả đồng thanh hô: “Việt Nam độc lập muôn năm”, “Việt Nam muôn năm” và tiến về tập kết ở huyện đường. Đoàn dừng lại dưới cột cờ, lá cờ đỏ sao vàng 5 cánh từ từ kéo lên, tung bay trong gió. Sau khi giành chính quyền ở huyện, 5h chiều cùng ngày, các địa phương tiếp tục giành chính quyền ở các làng xã...
Ngày 2/9/1945, người dân làng Đan Du hòa cùng hơn 5.000 người từ khắp nơi trong huyện, trống, cờ, băng rôn, khẩu hiệu tập trung về sân vận động huyện làm lễ mừng ngày Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Chính quyền cách mạng được thành lập đã nhanh chóng lãnh đạo Nhân dân Đan Du bắt tay thực hiện ngay nhiệm vụ cấp bách là: diệt giặc đói, giặc dốt.
Nhà bia tưởng niệm các liệt sỹ xã Kỳ Thư đã hy sinh trong các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc.
76 năm qua, dưới ngọn cờ lãnh đạo của Đảng, làng Đan Du xưa, xã Kỳ Thư hôm nay đã đóng góp sức người, sức của trong 2 cuộc kháng chiến trường kỳ đánh đuổi thực dân, đế quốc, bảo vệ thành quả cách mạng, đoàn kết, nỗ lực xây dựng cuộc sống mới ngày càng ấm no, giàu mạnh.
Cồn Đình - nơi tập trung quần chúng vùng giữa của cả huyện trong cuộc tổng khởi nghĩa nay đã trở thành sân thể thao thôn Đan Trung.
Cồn Đình - nơi tập trung quần chúng vùng giữa của cả huyện trong cuộc tổng khởi nghĩa nay là sân vận động của xã NTM Kỳ Thư.
Tự hào tiếp nối truyền thống văn hóa, cách mạng của làng Đan Du xưa, cán bộ và Nhân dân trong thôn đã đoàn kết, nỗ lực phấn đấu đưa Đan Trung trở thành thôn văn hóa đầu tiên của xã vào năm 1999 và đạt khu dân cư NTM kiểu mẫu vào năm 2020.
Truyền thống văn hóa và cách mạng cũng chính là nền tảng để Kỳ Thư khơi dậy nội lực, xây dựng xã đạt chuẩn NTM vào năm 2018. Những năm qua, Kỳ Thư cũng là địa phương dẫn đầu về thành tích giáo dục của huyện với 3 trường học đạt chuẩn quốc gia và luôn xếp ở vị trí dẫn đầu về thành tích trong các kỳ thi. Phát huy thế mạnh của vùng quê có “đặc sản” hát ví o Nhẫn nổi tiếng, Kỳ Thư đã xây dựng được 12 câu lạc bộ dân ca ví, giặm.
Kỳ Thư đang nỗ lực hướng tới mục tiêu xây dựng xã NTM nâng cao vào năm 2022.
Ông Nguyễn Xuân Thắng - Phó Bí thư Đảng ủy xã Kỳ Thư cho biết: “Phát huy những giá trị truyền thống, xã xác định tăng cường các giải pháp phát triển kinh tế. Trong đó, đang tập trung thực hiện mũi đột phá nuôi trồng thủy sản với việc chuyển hướng đầu tư thâm canh trên diện tích 60 ha; mở rộng sản xuất lúa hàng hóa, đa dạng hóa ngành nghề, nâng cao toàn diện đời sống vật chất và tinh thần cho Nhân dân, vững vàng hướng tới mục tiêu xây dựng xã NTM nâng cao vào năm 2022”.
