Xử phạt nghiêm, thuốc lá lậu "giảm nhiệt”!

Lui về bán… bí mật

Theo đánh giá của Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh Nguyễn Thừa Đoàn: “Trên thị trường toàn tỉnh có 58.000 hộ kinh doanh cá thể, trong đó, số hộ kinh doanh có mặt hàng thuốc lá chiếm tỷ lệ khá lớn. Bên cạnh các cơ sở bán thuốc của các hãng sản xuất trong nước thì vẫn còn một số cơ sở lén lút kinh doanh thuốc lá điếu nhập lậu. Tuy nhiên, số lượng không lớn và chủ yếu là bán lẻ trực tiếp cho người tiêu dùng”.

Nhiều quầy hàng có thuốc lá lậu chỉ bán cho khách quen (ảnh minh họa)

Trước đây, thuốc lá lậu rất dễ mua và được bày bán công khai, thì nay, cũng phải… “đỏ mắt” mới tìm được mối hàng nếu không phải là khách quen. Bà M. - chủ quầy hàng tạp hóa từng bị xử lý hành chính vì bán thuốc lá lậu cho biết: “Cũng chỉ nghĩ bán cho có hàng vì khách hay hỏi mua, với lại cũng có chút lời, ngờ đâu mức phạt bây giờ gấp 2-5 lần giá trị số hàng vi phạm nên tôi cũng sợ rồi”.

Tình cờ, chúng tôi chứng kiến một khách hàng rút ra 40 ngàn đồng và nói “cho tôi gói Esse” thì rất nhanh, bà chủ tiệm tạp hóa đã đưa cho khách gói thuốc lá theo yêu cầu. Nhưng chỉ 10 phút sau, cũng với nhã ý mua thuốc ngoại về tặng chồng thì bà chủ kia lắc đầu nguầy nguậy mà rằng “dạo ni công an làm mạnh lắm, bán thì không lời mấy mà bị phạt thì coi như đi tong lời lãi cả tháng luôn nên chả dại”. Đây cũng không phải là trường hợp hiếm gặp ở nhiều cửa hàng kinh doanh thuốc lá khác.

Đem câu chuyện kể với anh bạn “nghiện” thuốc, lão cười khẩy: “Người bán giờ cảnh giác lắm, họ “nhìn mặt mà bắt hình dong”, phải khách quen mới bán. Như em, có mà đi cả tháng cũng không mua được”. Và thế là, cao cấp hơn, lão chỉ cần alô một tiếng là đã có người mang 2 bao thuốc Jet đến tận tay… Vậy là, mặc dù các điểm kinh doanh không bày bán công khai thuốc lá lậu, song, nếu muốn vẫn mua được. Phổ biến nhất hiện nay là thuốc Esse, Jet, Hero...

Cơ quan chức năng gặp khó

Theo phản ánh của Chi cục QLTT, thời gian qua, việc phát hiện, xử lý các đối tượng buôn bán thuốc lá lậu đã được siết chặt, hình thức xử phạt và mức xử phạt tăng lên, nhiều vụ kinh doanh, vận chuyển thuốc lá lậu với số lượng lớn đã bị phát hiện, bắt quả tang và xử lý nghiêm. Được biết, thuốc lá lậu có trên địa bàn chủ yếu được nhập về từ Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo (Quảng Trị) và các tỉnh phía Nam nên các đối tượng thường vận chuyển trên các phương tiện vận tải hành khách, xe chở hàng để tránh sự kiểm tra của lực lượng chức năng.

Nắm bắt được đường đi của thuốc lá lậu nên nhiều chuyến vận chuyển mặt hàng này đã bị các cơ quan chức năng phát hiện và xử lý. Một số vụ điển hình như: ngày 12/12/2014, Đội QLTT số 4 phối hợp với lực lượng CSGT kiểm tra xe ô tô BKS 74K-7159, phát hiện 4.020 bao thuốc lá Hero nhập lậu, xử phạt hành chính 40 triệu đồng; tháng 8/2015, Đội QLTT số 2 phối hợp kiểm tra xe ô tô BKS 17B-002.02, phát hiện 500 bao thuốc lá lậu, xử phạt hành chính 25 triệu đồng…

Tuy nhiên, theo đánh giá của cơ quan chức năng cũng như thực tế thị trường, tình trạng kinh doanh thuốc lá lậu hiện nay vẫn chưa thể “triệt tiêu”. Nguyên nhân là do chênh lệch giá thuốc lá điếu ngoại cùng chủng loại tại Campuchia và Việt Nam rất cao (từ 8.000 - 12.000 đồng) nên các đối tượng dùng nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi để vận chuyển vào địa bàn tỉnh tiêu thụ, chủ yếu là tiêu thụ lén lút tại các cửa hàng tạp hóa. Trong khi đó, các hộ kinh doanh lại nhỏ, lẻ, phân bố trên địa bàn toàn tỉnh, lực lượng QLTT mỏng nên không thể kiểm soát thường xuyên. Mặt khác, hộ kinh doanh cũng chuẩn bị sẵn những phương án đối phó với cơ quan chức năng như cất giấu thật kín để không bị kiểm tra… Cũng bởi sự đề phòng đó, nên cơ quan chức năng rất khó bắt quả tang và xử phạt. Điều đó thể hiện qua con số xử lý vi phạm về các vụ việc buôn bán thuốc lá nhập lậu rất ít. Theo thống kê của Chi cục QLTT tỉnh, năm 2016 tới nay, chỉ xử lý được 9 vụ và xử phạt hành chính với số tiền trên 60 triệu đồng.

Theo phân tích của Phó Chi cục trưởng Chi cục QLTT tỉnh Nguyễn Thừa Đoàn: “Đấu tranh với các đối tượng buôn bán thuốc lá nhập lậu là rất khó khăn. Bởi lực lượng QLTT không được phép ngụy trang khi bắt người vi phạm, khi kiểm tra hàng hóa phải có đủ một tổ công tác làm việc theo quy định. Tại các cửa hàng, lực lượng chỉ được kiểm tra tại gian hàng buôn bán, chứ không được lục soát khắp nhà, kho bãi… Các phương tiện đang vận chuyển hàng hóa trên đường cũng không được phép yêu cầu dừng xe mà phải chờ đậu đỗ tại chỗ mới có thể được kiểm tra hàng hóa…

Mặc dù khó khăn nhưng qua 2 năm quyết liệt triển khai, công tác đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá đã có sự thay đổi đáng mừng. Điều cần làm hiện nay là tiếp tục tuyên truyền, phổ biến pháp luật, đặc biệt là mức xử phạt của hành vi buôn bán thuốc lá lậu để đông đảo người dân được biết…