Chúng hình như có cảm xúc và lý trí như con người, sử dụng chính cảm giác của bản thân để đưa ra quyết định đối với con non chứ không phải chỉ bằng bản năng.
Yêu mẹ mới thương con
Cá chìa vôi có quan hệ họ hàng với cá ngựa. Chúng có chiều dài từ 10 - 13cm, chủ yếu sinh trưởng ở các vùng biển nhiệt đới và cận nhiệt đới. Giống với cá ngựa, cá chìa vôi đực cũng mang thai và sinh con. Tuy nhiên, thái độ đối xử với cá chìa vôi con của nó hoàn toàn phụ thuộc vào kích thước cơ thể và kỹ năng tán tỉnh của cá chìa vôi cái.
Cá chìa vôi đực chỉ tận tâm với trứng và con non của cá chìa vôi cái mà nó yêu thương. Ảnh: Flickr.com
Theo quan sát, cá chìa vôi đực lựa chọn bạn đời dựa vào kích thước, chỉ thích những con cái có kích thước lớn hơn mình. Càng yêu thích con cái, con đực càng quan tâm chăm chút trứng, nỗ lực giúp cho chúng nở ra khỏe mạnh, sau đó tích cực nuôi nấng con non. Ngược lại, nếu không ưa con cái, con đực sẽ lẳng lặng loại bỏ phôi. Không chỉ thế, nó còn hấp thụ các phôi bị loại bỏ, biến chúng thành dưỡng chất vỗ béo chính mình.
“Tại sao cá chìa vôi đực mang thai và sinh con dựa vào tình cảm đối với con cái, chúng tôi vẫn chưa lý giải được. Có vẻ như, cá đực của loài này quá giàu cảm tính. Chúng biết tự hỏi, liệu những đứa con của “cô nàng” này có xứng đáng để mình nuôi dưỡng hay không và đưa ra câu trả lời bằng cảm xúc cá nhân, một kiểu “yêu ai yêu cả đường đi, ghét ai ghét cả tông ti họ hàng” chăng?”, nhà nghiên cứu Adam Jones thuộc Khoa Sinh học của Đại học Texas A&M suy đoán.
“Giết nhầm còn hơn bỏ sót”
Ngựa là loài động vật có vú phổ biến và được con người thuần hóa rất sớm, từ khoảng năm 4500 TCN. Ở loài này, con cái kiêm toàn bộ các vai trò mang thai, sinh con, chăm sóc con non đến tận khi trưởng thành.
Ngựa đực không nhất thiết phải quan tâm ngựa con, nhưng vẫn tỏ ra là một ông bố tốt. Nó đầu tư khá nhiều thời gian và công sức vào việc chăm sóc, bảo vệ ngựa con. Tuy nhiên, điều này chỉ xảy ra khi ngựa đực chắc chắn ngựa con là con của nó.
Ngựa cái không phải động vật chung thủy nên, ngay từ ban đầu, ngựa đực đã phải vất vả trông chừng “vợ” của nó, không để những con ngựa đực khác bén mảng gần. Dù vậy, chuyện “ngoại tình” vẫn cứ xảy ra và tất nhiên sẽ có khả năng xuất hiện “ngựa con tư sinh”.
Chỉ cần nghi ngờ con non không phải con của mình, ngựa đực liền giết bỏ không thương tiếc. Ảnh: Youtube.com
Mối bận tâm lớn nhất của ngựa đực là huyết thống. Để di truyền gen, nó sẵn sàng dành tâm huyết cho ngựa con, những con đực sẽ trở thành đối thủ giành giật bạn tình với mình trong tương lai. Và, cũng vì di truyền gen, nó tàn bạo giết ngựa con không cùng huyết thống bằng cách thức độc ác nhất: Hạ sát bằng bạo lực ngay khi con non vừa ra đời.
Ngựa đực không có khả năng phân biệt dòng máu của con non, nên nó lựa chọn chiến thuật cực đoan nhất là “giết nhầm còn hơn bỏ sót”. Chỉ cần phát hiện ngựa cái nào có hành vi “lang chạ”, nó liền bằng mọi cách giết con non được sinh ra, bất kể con non đó là con của kẻ khác hay chính nó.
Đi tiểu lên trứng
Ếch phi tiêu dâu tây là loài ếch độc, sống ở các khu rừng nhiệt đới thuộc Trung - Nam Mỹ và trên một số đảo của Hawaii. Chúng thuộc loài ếch phi tiêu độc kích thước lớn, chiều dài cơ thể con trưởng thành từ 2,5 - 6cm, nổi tiếng kịch độc, từng được các thổ dân da đỏ lấy độc bôi lên đầu mũi tên làm vũ khí đi săn.
So với các loài ếch khác, ếch phi tiêu dâu tây đẻ rất ít, chỉ khoảng 3 - 6 quả trứng/lần. Ếch cái đẻ trứng trên tán lá dày gần mặt đất và ếch đực có nhiệm vụ bảo vệ trứng. Trong suốt khoảng 10 - 18 ngày trước khi trứng nở, ếch đực chăm chỉ… đi tiểu lên trứng để cho chúng khỏi bị khô và được ám mùi.
Ếch phi tiêu dâu tây đực chăm sóc trứng bằng cách đi tiểu lên để dưỡng ẩm. Ảnh: Blog.frontiersin.org
Theo các nhà nghiên cứu, đi tiểu lên trứng là cách mà ếch phi tiêu đực giúp ếch cái che giấu vị trí của trứng khỏi các động vật săn mồi. Trước khi trứng nở, bảo vệ và chăm sóc trứng là công việc toàn thời gian của ếch đực.
Cả ngày lẫn đêm, mối quan tâm của ếch đực đều dồn hết lên trứng. Chúng liên tục kiểm tra độ ẩm, bổ sung nước bằng cách đi tiểu lên và quan sát xung quanh.
Khi trứng nở, công việc chăm sóc con non quay về với ếch phi tiêu dâu tây cái. Chúng cõng từng con nòng nọc trên lưng, bò lên các hốc cây có nước, thường là khe dứa dại cao và thả vào trong, mỗi khe chỉ thả 1 con.
Sau khoảng 43 - 52 ngày, nòng nọc ếch phi tiêu dâu tây biến hóa thành ếch con, bò khỏi khe dứa dại ngập nước và nhảy đi kiếm ăn trên cạn. Tầm 10 tháng nữa, chúng sẽ lớn thành những ếch phi tiêu dâu tây đực, cái trưởng thành và nối tiếp nghĩa vụ duy trì giống nòi.
