Ngày 9/4, một trung tâm chỉ huy chung tập hợp các lực lượng của Nga, Iran và các nhóm vũ trang ủng hộ Tổng thống Syria Bashar al-Assad lên tiếng cho rằng các vụ oanh kích của Mỹ vào căn cứ không quân Syria ngày 7/4 vừa qua đã vượt “giới hạn đỏ” và họ sẽ đáp trả bất cứ hành động gây hấn nào của Mỹ.
 |
Ảnh chụp từ vệ tinh cho thấy căn cứ không quân Shayrat (Homs) của Syria trước khi bị Mỹ oanh kích. Ảnh: ImageSat International. |
Trước đó, rạng sáng 7/4, Mỹ đã phóng 59 quả tên lửa hành trình vào căn cứ không quân Syria, nơi bị cho là điểm xuất phát của chiến dịch tấn công nghi bằng vũ khí hóa học ở Idlib ngày 4/4 làm 72 người thiệt mạng, trong đó có nhiều phụ nữ và trẻ em.
Động thái này đánh dấu sự leo thang vai trò của Mỹ ở Syria và nó đã vấp phải sự chỉ trích kịch liệt từ các đồng minh của Tổng thống Assad là Nga và Iran.
 |
Căn cứ Shayrat sau khi bị Mỹ oanh kích. Ảnh: ImageSat International. |
Đe dọa đáp trả vũ lực
Thông cáo chung từ các đồng minh của ông Assad công bố trên kênh Ilam al Harbi nêu rõ: “Việc Mỹ có hành động gây hấn ở Syria là vượt qua giới hạn đỏ. Từ giờ trở đi, chúng tôi sẽ đáp trả bằng vũ lực với bất cứ kẻ gây hấn nào hoặc hành động phá vỡ giới hạn đỏ của bất cứ ai. Và Mỹ biết rõ khả năng đáp trả rất tốt của chúng tôi.”
Các đồng minh của ông Assad tuyên bố, vụ oanh kích của Mỹ ngày 7/4 sẽ không thể ngăn chặn họ giải phóng toàn bộ lãnh thổ Syria.
Thông cáo của trung tâm chỉ huy chung này cũng cho rằng, việc hàng trăm lính đặc nhiệm Mỹ hiện diện ở miền Bắc Syria để giúp phe đối lập Các lực lượng dân chủ Syria (SDF) đánh lại tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng là “phi pháp”, đồng thời cáo buộc Washington đã có kế hoạch lâu dài để chiếm khu vực này.
Tổng thống Nga và Iran lên tiếng
Điện Kremlin ngày 10/4 cho biết, trong cuộc điện đàm mới nhất, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Iran Hassan Rouhani nhất trí rằng hành động gây hấn của Mỹ ở Syria là “không thể chấp nhận được” và “vi phạm luật pháp quốc tế”.
Hai nhà lãnh đạo cũng kêu gọi một cuộc điều tra khách quan về vụ việc có liên quan đến vũ khí hóa học ở Idlib, đồng thời tuyên bố Nga và Iran sẵn sàng tăng cường hợp tác chống khủng bố.
Quân đội Syria bị cho là thất thế trên chiến trường cho đến khi Nga can thiệp quân sự tháng 9/2015, củng cố lại vị thế cho ông Assad cũng như bảo vệ lợi ích của Moscow tại chính khu vực này. Ông Assad cũng nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của các nhóm vũ trang người Shi"ite ở Iran và phong trào Hezbollah của Lebanon.
Hãng thông tấn chính thức Iran IRNA dẫn lời Lãnh tụ tinh thần tối cao Ayatollah Ali Khamenei cho rằng vụ oanh kích của Mỹ là “một sai lầm thảm họa và là sự lặp lại những sai lầm trong quá khứ”.
Mỹ mong Nga xem xét lại quan hệ đồng minh với ông Assad
Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson cho rằng chính việc Nga không có hành động nào ở Syria đã góp phần thúc đẩy vụ tấn công hóa học tại quốc gia Trung Đông này và buộc Mỹ phải có phản ứng đáp trả. Washington cho rằng Moscow đã không thực thi được thỏa thuận năm 2013 nhằm đảm bảo an toàn và phá hủy vũ khí hóa học ở Syria.
Ông Tillerson cho biết, Mỹ kỳ vọng Nga có lập trường cứng rắn hơn đối với Syria thông qua việc xem xét lại mối quan hệ đồng minh với ông Assad bởi vì “mỗi một lần xảy ra các vụ tấn công kinh hoàng như thế này, Nga lại bị đẩy gần hơn tới việc phải chịu trách nhiệm”.
Hãng tin Reuters dẫn lời lực lượng đối lập và người dân tỉnh miền Tây Bắc Idlib cho biết các máy bay bị cho là của Nga đã tiến hành 8 cuộc không kích trong ngày 9/4 nhằm vào thị trấn Khan Sheikhoun, nơi xảy ra vụ tấn công ngày 4/4. Các vụ không kích ngày 9/4 cũng nhằm vào một số thị trấn khác do phe đối lập kiểm soát là Saraqeb và Sarmin tuy nhiên tất cả đều không gây ra thương vong nào.
Trong khi đó, số nạn nhân thiệt mạng trong một vụ không kích vào thị trấn do phe đối lập kiểm soát Urum al-Joz (Idlib) đã tăng lên 19 người, trong đó có 6 trẻ em, nhà hoạt động và cư dân.
Cũng theo Reuters, ngày 8-9/4 vừa qua, ở thành phố miền Nam Daraa, những máy bay bị cho là của Nga đã leo thang không kích nhằm vào nhóm đối lập Quân đội Syria Tự do (FSA) và các nhóm thánh chiến khác. Đây được xem là nỗ lực giành lại quận Manshiya, nơi giao tranh ác liệt kéo dài gần 2 tháng qua.
