Muốn đạt được điều đó các bậc làm cha mẹ cần phải biết những yếu tố nào ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao của trẻ. Muốn phát triển chiều cao, ngoài việc được thừa hưởng gene di truyền của bố mẹ, cần phải tạo cho trẻ có hoàn cảnh sống thật tốt - tức là chú ý vấn đề dinh dưỡng hợp lý và tích cực rèn luyện thể dục thể thao (TDTT) để cho tiềm năng chiều cao được phát huy đầy đủ.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý
Dinh dưỡng giữ vai trò rất quan trọng, trong đó 3 giai đoạn chủ yếu góp phần quyết định chiều cao của cơ thể là giai đoạn bào thai (nhất là 6 tháng cuối của thai kỳ, lúc còn trong bụng mẹ), giai đoạn đầu cuộc đời (5 năm đầu tiên) và đặc biệt là giai đoạn khi bước vào lứa tuổi dậy thì. Bởi vậy, để con có tiềm năng phát triển tốt chiều cao, khi mang thai người mẹ cần ăn uống đầy đủ chất, đa dạng các loại thực phẩm, không kiêng khem, để bảo đảm tăng cân đủ 10-12kg trong 9 tháng. Trẻ sinh ra nếu đủ cân (3kg trở lên), dài hơn 50cm là một khởi đầu tốt để phát triển sau này.
Cho trẻ ăn đầy đủ chất dinh dưỡng để tăng chiều cao tối ưu.
Ăn gì để tăng chiều cao?
Protein (chất đạm): Rất quan trọng đối với trẻ đang tăng trưởng. Là thành phần men tiêu hóa, nội tiết, kháng thể... Trẻ không đủ protein sẽ ngưng tăng trưởng, sụt cân, hệ tiêu hóa kém, dễ mắc bệnh, ảnh hưởng đến tăng chiều cao.
Lysin: Là axit amin thiết yếu, dễ bị phá hủy trong quá trình chế biến, nấu nướng. Trẻ thiếu lysin dẫn tới không tổng hợp được protein gây gầy, teo cơ, nhão cơ, biếng ăn. Thức ăn nhiều lysin: thịt, cá, trứng, sữa, các loại đậu, đậu nành.
Canxi: Giúp xương phát triển vững chắc và tăng chiều cao. Nhu cầu canxi thay đổi theo tuổi, trung bình trẻ 6 tháng-18 tuổi cần khoảng 400-700 mg/ngày. Thức ăn có nhiều canxi: sữa, cua, ốc, tôm, tép, cá kho nhừ ăn cả xương, đậu phụ,các loại rau.
Vitamin A: Sinh tố đặc biệt cần thiết cho sự tăng trưởng của trẻ. Ngoài ảnh hưởng đến mắt, da, sức đề kháng bề mặt cơ thể chống nhiễm trùng, khả năng chống oxy hóa, chống ung thư hóa, thiếu vitamin A cũng gây chậm tăng trưởng xương. Thức ăn nhiều vitamin A: sữa, trứng, cá, gan, thịt, rau lá xanh đậm, củ quả màu vàng cam (bí đỏ, cà rốt, gấc, đu đủ, xoài chín...).
Vitamin D: Giúp hấp thu canxi tốt hơn. Hơn nữa, vitamin D giúp tăng tổng hợp chất protein. Cơ thể nhận một ít vitamin D từ thức ăn (sữa, bơ, phô mai, trứng, gan gà, dầu gan cá thu...) còn chủ yếu là tiền chất vitamin D nằm dưới da, khi tiếp xúc ánh nắng mặt trời trực tiếp sẽ giúp da tổng hợp vitamin D, với thời gian từ 15-30 phút/ngày.
Sắt: Là nguyên liệu để tạo máu. Thiếu sắt sẽ dẫn đến thiếu máu gây tăng trưởng chậm. Thức ăn nhiều sắt: gan, huyết, trứng, thịt, cá, đậu, rau dền, sữa có bổ sung sắt.
Kẽm: Rất cần thiết cho nhiều hoạt động chuyển hóa của cơ thể, giúp phân chia tế bào, thúc đẩy sự tăng trưởng. Nhu cầu kẽm: 0,5mg/kg cân nặng, tối đa 15mg mỗi ngày.
Iốt: Là nguyên liệu tạo nên nội tiết tố tuyến giáp, tác động lên nhiều bộ phận cơ quan trong cơ thể để thúc đẩy sự tăng trưởng. Nhu cầu iốt tăng dần theo tuổi: từ 50-150mcg/ngày. Thức ăn nhiều iốt: muối iốt, phô mai, trứng gà, sữa, cá biển, rau câu, tảo.
Trong giai đoạn cơ thể đang lớn, muốn phát triển chiều cao tốt, không nên ăn uống kiêng khem, chế độ ăn phong phú, ăn đa dạng để cơ thể được cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng. Cần đặc biệt lưu ý ăn đủ lượng protein và canxi cần cho việc phát triển của xương.
Tăng cường luyện tập TDTT
Muốn tăng nhanh chiều cao, cần phải tạo thành một nếp sống ham tập TDTT ngay từ tuổi còn nhỏ. Sau 20 tuổi tập TDTT cũng tốt, nhưng chỉ khỏe mạnh, rắn chắc, chứ không thể phát triển thêm chiều cao.
Nhiều nhà y học đã nghiên cứu và cho biết, tập TDTT có phương pháp có ý nghĩa lớn, nó làm tăng cường quá trình trao đổi chất trong cơ thể, tăng trọng khối xương khi trưởng thành. Khi luyện tập, tuần hoàn máu được lưư thông tốt hơn, trao đổi chất được tăng cường và hormon tăng trưởng (GH) tiết ra nhiều hơn.
Người ta xác định thời gian luyện tập với cường độ cao, kéo dài 1,5-2 giờ/ngày có thể làm tăng GH lên 3 lần. Ở những người tập TDTT ban ngày, về đêm lại thấy tăng GH lần nữa. Kết quả là cơ, tuần hoàn, dây chằng, xương khớp được kích thích làm cho toàn bộ cơ thể phát triển trong đó có chiều cao.
Cần coi trọng giấc ngủ của trẻ
Giấc ngủ đóng một vai trò quan trọng trong phát triển chiều cao, vì quá trình phát triển chiều dài xương trẻ em diễn ra vào ban đêm. Hormon tăng trưởng GH chỉ tiết ra vào ban đêm khi trẻ đang ngủ say (khoảng 10-12h đêm), trẻ ngủ ít, ngủ quá muộn sẽ không thể cao được. Gần đây, các nhà khoa học Mỹ (Trường đại học Y Wisconsin ở Madison) nghiên cứu đặt một thiết bị cảm biến vào xương chân những con cừu non để theo dõi quá trình phát triển dài xương, đã nhận thấy 90% sự phát triển xương diễn ra trong lúc đang ngủ.
Chiều cao chịu ảnh hưởng mạnh nhất là yếu tố dinh dưỡng với 30%, trong khi yếu tố di truyền cũng chỉ tác động đến 30% và vận động thể lực là 20%. Việc cung ứng đầy đủ năng lượng, các chất dinh dưỡng cần thiết trong giai đọan phát triển của trẻ là hết sức cần thiết để trẻ có một chiều cao lý tưởng.
