Có 41 Dự án BOT đường bộ với 47 trạm thu phí sẽ thực hiện điều chỉnh tăng giá vé. (Ảnh: Việt Hùng/Vietnam+)
Sau khi có chỉ đạo của Bộ Giao thông Vận tải, lãnh đạo Cục Đường bộ Việt Nam cho biết bắt đầu từ 0h ngày hôm nay (29/12), 41 Dự án BOT đường bộ với 47 trạm thu phí sẽ thực hiện điều chỉnh tăng giá vé.
Lý giải về tăng giá vé các dự án BOT, theo đại diện Cục Đường bộ, các dự án BOT do Bộ Giao thông Vận tải quản lý đưa vào khai thác chủ yếu từ trước năm 2016, theo quy định của hợp đồng dự án BOT, một chu kỳ điều chỉnh giá vé là 3 năm/lần (với mức tăng 6%/năm).
Phía Cục Đường bộ cũng thừa nhận mặc dù các dự án, trạm thu phí đã đến kỳ tăng giá vé từ năm 2019-2022, cá biệt có những dự án đã đến chu kỳ lần 2 nhưng vẫn chưa được tăng làm ảnh hưởng đến phương án tài chính và khả năng hoàn vốn của dự án.
Lãnh đạo Cục Đường bộ cho hay với phương án tăng giá vé tại các trạm thu phí BOT, giá cước vận tải trên các tuyến đường BOT sẽ tăng khoảng 0,2-1,4% và việc điều chỉnh này dự kiến sẽ tác động không đáng kể đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI).
Với việc điều chỉnh giá lần này, phía Cục Đường bộ ước tính lũy kế doanh thu từ đầu dự án đến hết năm 2025, có 26 dự án có mức đạt trên 75% mức doanh thu trong phương án tài chính tại hợp đồng dự án PPP.
Theo lãnh đạo các đơn vị quản lý trạm BOT, việc điều chỉnh giá lần này không gây xáo trộn trong hoạt động bán vé, thu phí. Riêng đối với các phương tiện đã được mua vé tháng, vé quý thì vẫn tiếp tục sử dụng theo mệnh giá đã mua cho đến khi hết thời hiệu của vé. Còn vé mua mới sau thời điểm tăng giá sẽ phải tính theo giá mới.
Hiện nay, Bộ Giao thông Vận tải quản lý 54 dự án BOT. Năm 2022, chỉ có 7 dự án đạt doanh thu cao hơn so với hợp đồng, 43 dự án đạt 30-100% và 4 dự án đạt dưới 30%. Đầu tháng 12, Bộ Giao thông Vận tải đã chấp thuận điều chỉnh giá vé tại các dự án BOT theo đề xuất của Cục Đường bộ Việt Nam đồng thời yêu cầu doanh nghiệp dự án kiểm tra, rà soát danh sách chủ xe trong diện miễn, giảm giá vé và hoàn tất thủ tục điều chỉnh, thông báo công khai.
Trước đó, trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 5 và thứ 6, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng cho biết cách đây 10-15 năm, khi nguồn lực có hạn, bộ đã tạo mọi điều kiện để mời gọi doanh nghiệp tham gia các dự án BOT đầu tư hạ tầng giao thông. Đến khi kinh tế xã hội phát triển, bộ tiếp tục đầu tư hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng kết nối nên nhiều dự án cũ bị ảnh hưởng. Một số trạm BOT đã làm xong nhưng không được thu phí do người dân phản đối.
“Rất nhiều dự án không phải lỗi do nhà đầu tư, cũng không phải lỗi của Nhà nước mà do kinh tế xã hội phát triển, nhu cầu thực tiễn phát sinh, phải mở thêm tuyến này, làm thêm đoạn kia," Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói.
Nhiều Dự án BOT vẫn chưa đảm bảo phương án tài chính doanh thu khi lượng phương tiện sụt giảm. (Ảnh: Việt Hùng/Vietnam+)
Theo Bộ trưởng, hợp đồng BOT và Luật PPP quy định khi một dự án đầu tư BOT của doanh nghiệp vượt quá 125% doanh thu so với dự tính thì nhà đầu tư phải chia sẻ lại cho Nhà nước. Ngược lại, nếu như doanh thu xuống dưới 75% theo dự kiến thì Nhà nước phải chia sẻ rủi ro.
“Khi doanh thu quá thấp, Nhà nước phải mua lại. Đây là điều khoản, điều kiện trong hợp đồng chứ không phải nhà nước dành đặc quyền, đặc lợi cho doanh nghiệp,” Tư lệnh ngành Giao thông Vận tải thông tin thêm.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng nhìn nhận trong thời gian tới, có khoảng 14 dự án BOT bị ảnh hưởng khi Cao tốc Bắc-Nam đi vào hoạt động. Bộ tiếp tục theo dõi để khi các dự án này đi vào vận hành, biết được mức độ sụt giảm, căn cứ vào hợp đồng ký kết và các quy định pháp luật để có kiến nghị, đề xuất với Chính phủ và Quốc hội giải pháp nhằm hài hoà lợi ích Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.
Đối với 8 dự án BOT hiện nay thua lỗ và đề xuất mua lại, Bộ Giao thông Vận tải đang làm việc sát sao với nhà đầu tư, ngân hàng “trên cơ sở đàm phán” vì đây là hợp đồng ký giữa hai bên. Nguyên tắc thực hiện là lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ bởi đây là vấn đề Chính phủ, Quốc hội, Bộ Giao thông Vận tải đang nghiên cứu để tạo điều kiện cho nhà đầu tư thu hồi được vốn.
