“Làng Đức Thọ” ở thủ phủ hương trầm miền Tây xứ Nghệ

Cách đây hơn nửa thế kỷ, hương trầm Quỳ Châu đã nức tiếng khắp nơi bởi loại hương này được sản xuất chủ yếu từ nguyên liệu sẵn có của vùng núi cao, có mùi thơm đặc trưng, ngọt ngào, gợi không khí tết.

Nằm dọc quốc lộ 48, diện mạo bản miền núi Tân Hương ngày nay đã khang trang, sầm uất hơn.

Chị Phan Thị Hồng - Trưởng ban Công tác Mặt trận bản Tân Hương, thị trấn Tân Lạc, huyện Quỳ Châu cho biết, để có những búp hương trầm gửi đến muôn nẻo quê ngày tết, bà con các bản người Thái ở huyện Quỳ Châu đã vào rừng từ cách nay 6 tháng để thu hái rễ hương, lá quế về phơi sấy, chế biến nguyên liệu hương; chặt cây lùng về ngâm, phơi để làm chân hương. Bên cạnh đó, bà con còn nhập thêm giấy, hoa hồi, thảo quả, cam thảo từ một số địa phương khác để trộn lẫn tạo mùi hương đậm nồng bản sắc xứ Phủ Quỳ không nơi nào có.

Cây rễ hương trồng ở Quỳ Châu.

Để mục sở thị những cơ sở làm hương trầm ở bản Tân Hương, ông Cao Xuân Thắng - Bí thư Chi bộ bản Tân Hương cùng chị Phan Thị Hồng dẫn tôi đến cơ sở sản xuất hương trầm của chị Hồ Thị Hoa (SN 1968).

Chị Hoa quê xã Đức Tân (Đức Thọ), di dân lên Quỳ Châu từ năm 1980. Sau những năm tháng vất vả vỡ đất khai hoang làm rẫy trồng sắn, trồng lạc, chị đã bắt nhịp với nghề hương trầm nơi đây, cuộc sống gia đình từ đó dần ổn định. Vợ chồng làm được nhà, nuôi các con khôn lớn và còn mua được xe ô tô.

“Bố mẹ tôi có 4 người con đều định cư ở đây. Hiện ai cũng có gia đình, cuộc sống ổn định. Nhà tôi chuyên làm hương, đến vụ thường thuê 5 nhân công ở các bản lân cận phối hợp với gia đình cùng làm. Bình quân mỗi năm bán được khoảng 80 vạn que hương, nhiều nhất là vào vụ tết”, chị Hoa chia sẻ.

Được biết, sản phẩm hương trầm Quỳ Châu của cơ sở sản xuất Hoa Hiển do chị Hồ Thị Hoa làm chủ không chỉ phân phối tại địa phương mà còn được nhập về bán ở các huyện Đức Thọ, Can Lộc (Hà Tĩnh) và một số địa phương tỉnh Quảng Bình.

Nghề làm hương trầm tạo thu nhập ổn định cho nhiều lao động ở Quỳ Châu.

Ông Phạm Nhâm (94 tuổi, quê xã Đức Tân, Đức Thọ) là một trong những công dân bản Tân Hương từ buổi sơ khai lập bản. Lên Quỳ Châu định cư, lập nghiệp từ năm 1980, nhờ nghề làm hương, vợ chồng ông cùng 8 người con có cuộc sống ổn định.

Đóng gói hương trầm để chuẩn bị vận chuyển đi tiêu thụ.

Ông Cao Xuân Thắng - Bí thư Chi bộ bản Tân Hương cũng vì yêu mến mảnh đất này mà lên đây định cư. Quê ở Diễn Châu, năm 1997, trong một lần đến Quỳ Châu để giải quyết công việc, ông nhận thấy vùng đất này có cộng đồng người xuôi rất năng động nên quyết định mua đất và chuyển cả gia đình lên.

Có hơn 20 năm làm Bí thư Chi bộ nên ông Thắng nắm rất rõ những cột mốc phát triển của bản. Ông kể, bà con xã Đức Tân, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh lên Quỳ Châu, Nghệ An từ năm 1980, lúc đầu chỉ có 17 hộ, nay đã hơn 200 hộ với 846 khẩu. Đến thời điểm này, bản không còn hộ nghèo. Năm 2010, bản được nhập vào thị trấn Tân Lạc. Bà con sinh sống bằng nghề trồng lạc, đan lát cót dè, làm bún bánh, đậu phụ, hương trầm. Năm 2011, bản Tân Hương được công nhận “Làng có nghề hương trầm”. Năm 2012, tỉnh Nghệ An cấp chứng chỉ công nhận “Làng nghề hương trầm Quỳ Châu”. Ngoài làm hương trầm nức tiếng, 74 hộ còn chuyển sang làm các nghề dịch vụ mang lại thu nhập cao.

Bí thư Chi bộ bản Tân Hương Cao Xuân Thắng (bên phải) và ông Phạm Nhâm.

Sau khi địa phương được công nhận là làng nghề, hoạt động sản xuất kinh doanh của người dân có nhiều thuận lợi. Nhiều gia đình mỗi năm thu lãi từ nghề làm hương trầm khoảng 200 - 300 triệu đồng; có gia đình tạo việc làm thường xuyên cho 20 - 25 lao động với mức thu nhập từ 5 - 8 triệu đồng/người/tháng.

Diện mạo bản Tân Hương ngày một đổi thay là thành quả của sự nỗ lực không ngừng của chính quyền và người dân. Với ý chí và sự năng động, bà con bản Tân Hương đã làm rạng danh truyền thống người Hà Tĩnh trên vùng núi rừng hoang vu, không có ruộng nước, khó canh tác trở thành bản làng ấm no, hạnh phúc ở tỉnh Nghệ An.