Gần 8 thập kỷ trôi qua, song khí thế hào hùng của Đảng bộ và Nhân dân Hà Tĩnh trong mùa thu năm 1945 lịch sử vẫn vẹn nguyên trong ký ức bao người. Cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám ở tỉnh ta diễn ra khẩn trương và giành thắng lợi trọn vẹn chỉ trong 5 ngày. Hà Tĩnh là một trong 4 tỉnh giành chính quyền sớm nhất cả nước.
Những ngày thu tháng Tám này, trên khắp các nẻo đường ở Hà Tĩnh, màu nắng thu vàng hòa cùng sắc xanh của cây cối sai quả sau những tháng ngày chắt chiu hương thơm, vị ngọt và màu cờ đỏ sao vàng trên các đường làng, ngõ phố. Miền quê văn hóa và cách mạng đang bừng lên sức sống mới.
Cách mạng Tháng Tám 1945 đã khắc vào lịch sử dân tộc một dấu mốc vàng son và mỗi mùa thu về luôn gợi lên trong lòng người dân đất Việt những cảm xúc tự hào. Cảm xúc đó càng đậm nét trong tâm trí những người trải qua thời khắc lịch sử đó như cụ Nguyễn Hữu Trát (SN 1934, ở thôn Tiến Bộ - xã Tân Lâm Hương - huyện Thạch Hà - Hà Tĩnh).
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhân dân vùng lên khởi nghĩa, Hà Tĩnh trở thành một trong 4 tỉnh giành chính quyền sớm nhất, góp phần quan trọng vào sự thành công của Cách mạng Tháng Tám trong cả nước.
Tháng 9, khi niềm hân hoan đón chờ ngày Quốc khánh dậy lên khắp phố phường, ngõ xóm, trong lòng người lại tha thiết vang lên những câu thơ của Nguyễn Đình Thi: “Trời thu thay áo mới/ Trong biếc nói cười thiết tha”.
Dù đã 92 tuổi đời, 72 năm tuổi Đảng nhưng đối với cụ Trần Hậu Hòa (thôn Lương Hội, xã Khánh Vĩnh Yên, Can Lộc, Hà Tĩnh), ký ức hào hùng về ngày cùng Nhân dân đi giành chính quyền vẫn bồi hồi trong tim.
Truông Gió (xã Hồng Lộc, Lộc Hà, Hà Tĩnh) trong những ngày mùa thu lịch sử như trở nên tĩnh lặng hơn. Từ đâu đó, trong vi vu tiếng gió luồn qua eo núi Động Hàn là âm hưởng tiếng trống Xô Viết. Vọng về từ Truông Gió là hình ảnh đấu tranh mạnh mẽ, sôi nổi của nhân dân ta những năm 1930 -1931…
Lắng nghe sự chuyển động, thay đổi của sắc trời là một trong những niềm yêu thích của tôi. Đặc biệt là những lúc giao mùa thì những sự thay đổi ấy lại càng rõ rệt hơn bao giờ hết.
Sáng thức giấc, có cơn gió nào nhè nhẹ lướt qua mang theo chút se se lạnh, nắng dường như cũng ươm màu dịu nhẹ hơn. Con đường ta qua vương những chiếc lá ngả màu vàng lả lướt theo vũ điệu của gió rồi hờ hững đáp nhẹ xuống bên đường... Lòng thảng thốt, dường như thu đã về!
Đất trời chuyển tiết lập Thu (bắt đầu mùa thu - đầu tháng 8 dương lịch) là thời điểm các trà lúa hè thu bước vào thời kỳ làm đòng, trổ bông. Mùa lúa đơm bông, làm hạt, cánh đồng đẹp tựa tranh. Thời điểm này, người nông dân phải năng thăm đồng, lo nước tưới, phòng sâu bệnh hại, khấp khởi mừng nhưng vẫn vương nỗi lo âu.
