Những tín hiệu tốt lành
Không hoàn toàn ngẫu nhiên mà năm 2018, đoàn Bộ Kinh tế - Lao động và Y tế bang Mecklenburg - Vorpommern (MV) do Quốc vụ khanh Bộ này - Tiến sĩ Stefen Rudolph dẫn đầu đã hai lần vào Việt Nam với những chương trình làm việc dày đặc. Và, có lẽ cũng không phải ngẫu nhiên mà tháng 7 năm 2017, trong chuyến thăm Đức của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, bên cạnh những hoạt động của đoàn Chính phủ tại Frankfurt, Berlin và Hamburg, thì tại bang MV cũng đồng thời diễn ra những hoạt động kết nối của đoàn Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Đặng Quốc Khánh tại bang MV.
Chủ tịch UBND tỉnh Đặng Quốc Khánh cùng đoàn công tác chứng kiến Phó Chủ tịch UBND tỉnh Dương Tất Thắng ký ghi nhớ hợp tác đầu tư vào Hà Tĩnh với ông Ruland Arthur - đại diện các doanh nghiệp CHLB Đức về đầu tư dự án năng lượng mặt trời (tháng tháng 7/2017).
Dịp này, tỉnh Hà Tĩnh cũng đã trao quyết định thành lập Khu Công nghiệp Đức - Việt (German - Vietnamese Industrial Park GVIP) tại Khu kinh tế Vũng Áng và ký kết Thỏa thuận hợp tác Hà Tĩnh - bang MV tại thành phố Torgelow (Thỏa thuận Torgelow).
Từ đó đến nay, việc trao đổi đoàn giữa hai bên diễn ra thường xuyên và chủ động hơn, Hà Tĩnh cử đoàn cấp giám đốc sở sang Rostock dự hội nghị quốc tế về kinh tế y tế theo lời mời của bang MV, trao đổi với nhiều cơ sở y tế của Đức về khả năng hợp tác đào tạo điều dưỡng viên. Nhiều doanh nghiệp từ Đức và nhất là từ MV cũng liên tục vào Việt Nam, vào Hà Tĩnh để khảo sát tính khả thi của các dự án hợp tác trong tương lai.
Các năm 2017, 2018 đánh dấu bước khởi đầu tốt đẹp cho hợp tác giữa các địa phương hai nước khi nhiều đoàn cấp bộ trưởng bang, thị trưởng thành phố và doanh nghiệp vào khảo sát thị trường Việt Nam, chuẩn bị cho những bước đột phá trong thời gian tới. Đoàn cấp lãnh đạo tỉnh, thành phố của Hà Nội, Đồng Nai cũng sang Đức tìm kiếm những cơ hội hợp tác mới.
Tại sao lại là bang Mecklenburg -Vorpommern?
Thời gian qua, các bang và địa phương của Đức khá chủ động, tích cực thúc đẩy hợp tác với Việt Nam. Ngoài đoàn bang MV, đoàn Bộ trưởng Kinh tế các bang Hamburg, Bremen, Rheinland-Pfalz, Sachsen và các địa phương như thành phố Lepzig đã sang Việt Nam cùng đông đảo doanh nghiệp Đức. Nhưng, chặng dừng chân của họ vẫn là những nơi quen thuộc với giới đầu tư Châu Âu và Đức như thành phố Hồ Chí Minh hay Hà Nội.
Đoàn công tác Bộ Kinh tế, Lao động và Y tế bang Mecklenburg - Vorpommern, CHLB Đức thăm Nhà máy sản xuất gạch không nung, ngói màu cao cấp, bê tông thương phẩm Trần Châu tại Cụm Công nghiệp Bắc Cẩm Xuyên.
Các bang nói trên và cả thành phố Leipzig bang Sachsen cũng đã lập hoặc khai trương văn phòng đại diện ở thành phố Hồ Chí Minh để thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế với Việt Nam.
Bang Mecklenburg - Vorpommern nằm ở khu vực thuộc Cộng hòa dân chủ Đức trước kia, nay ở phía Đông Bắc nước Đức, tiếp giáp với Biển Ban-tích ở phía Bắc, với bang Schleswig - Holstein và bang Niedersachsen ở phía Tây, phía Nam giáp bang Brandenburg và ở phía Đông tiếp giáp với Ba Lan.
Mecklenburg - Vorpommern là bang nhỏ với diện tích 23.211,05 km² và dân số trên 1,65 triệu người, cũng là địa phương có mật độ dân số khá thưa, 77 người/km², đa phần sinh sống ở khu vực nông thôn. Thủ phủ của bang là thành phố Schwerin nghìn năm tuổi. Tổng sản phẩm nội địa (BIP) của bang năm 2017 là 42,78 tỷ euro, tỷ lệ thất nghiệp 7,3% (11/2018).
Nếu so sánh với các bang khác ở Đức, nhất là các bang thuộc khu vực phía Tây Đức thì MV là bang nhỏ và nghèo với tỷ trọng đóng góp vào tổng sản lượng kinh tế quốc dân của Đức chỉ chiếm 1,3%. Ở đây cũng không có những tập đoàn kinh tế, những công ty lớn của Đức (các DAX Konzerne) trong khi doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm đa số. Tuy nhiên, bang MV lại có những lợi thế so sánh trong hợp tác với Việt Nam, dựa trên những cơ sở sau đây:
Thứ nhất, kinh tế bang MV đang trong quá trình chuyển đổi mạnh mẽ và khá thành công. Nằm ở trung tâm vùng kinh tế Berlin - Hamburg và với lợi thế là hạ tầng hiện đại và chính sách ưu đãi hấp dẫn cho các khu công nghiệp nơi đây đang là điểm đến hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài và đầu tư nội địa. Mặc dù BIP của bang chỉ chiếm 1,3% tổng sản phẩm kinh tế quốc nội của CHLB Đức, nhưng cơ cấu kinh tế lại nghiêng về dịch vụ (chiếm 76,2%), lĩnh vực sản xuất hàng hóa chiếm 21,6%.
Các lĩnh vực kinh tế mà bang MV đang phát triển khá tốt phải kể đến lĩnh vực đóng tàu và dịch vụ hàng hải, chế tạo máy, công nghiệp phụ trợ chế tạo xe hơi, ngành kỹ thuật năng lượng, đặc biệt năng lượng tái tạo, ngành chế biến nông sản... Đặc biệt, trong lĩnh vực công nghệ cao bang MV có thế mạnh về công nghệ sinh học, điện sinh khối, kỹ thuật y tế...
Cùng xuất phát điểm là nền kinh tế dựa trên nông nghiệp là chính nên Việt Nam có thể hợp tác với bang MV để tận dụng các thế mạnh của bạn cho những ngành nghề mà ta đang cần, nhất là những công nghệ sạch, thân thiện với môi trường trong sản xuất năng lượng tái tạo phục vụ phát triển kinh tế Việt Nam. Bên cạnh đó, bạn cũng có quá trình chuyển đổi thành công từ nền kinh tế bao cấp, kế hoạch hóa thời Cộng hòa dân chủ Đức sang nền kinh tế thị trường xã hội. Đây là điều mà bạn có thể chia xẻ kinh nghiệm với ta.
Thứ hai, kinh tế y tế là khái niệm mới với ta, nhưng lại là thế mạnh của bạn, vì nó đóng góp khá quan trọng vào tổng thể nền kinh tế của Đức nói chung và của bang MV nói riêng. Nói đến lĩnh vực y tế, chúng ta hay liệt vào phạm trù xã hội, nhân đạo, nhưng bên cạnh khía cạnh xã hội, y tế thực sự là một ngành kinh tế tạo ra nhiều công ăn việc làm và giá trị vật chất.
Ở bang MV cứ trong 5 người lao động thì có 1 người làm trong lĩnh vực kinh tế y tế. Nguồn thu từ kinh tế y tế đóng góp vào tổng sản phẩm xã hội của bang khá lớn. Hai trường đại học ở Rostock và Greifswald thuộc tốp những trường đại học lâu đời nhất trên thế giới và riêng trong lĩnh vực đào tạo y khoa hai trường này cũng giữ vị trí quan trọng.
Trong lĩnh vực này cũng phải nhắc đến hệ thống bệnh viện điều dưỡng, phục hồi chức năng chất lượng cao ở dọc bờ biển Ban-tích như trên đảo Usedom, Heringsdorf hay Warnemünde... Hiện nay, bạn đang rất cần hợp tác với ta để đào tạo và đưa điều dưỡng viên sang Đức làm việc. Các bệnh viện của Đại học Rostock, Greifswald cũng sẵn sàng hợp tác đào tạo, trao đổi khoa học với các đối tác Việt Nam.
Nhận lời mời của Quốc vụ khanh Bộ Kinh tế bang Mecklenburg Vorpommern (CH LB Đức), đoàn công tác tỉnh Hà Tĩnh do Giám đốc Sở LĐ-TB&XH Nguyễn Trí Lạc dẫn đầu có chuyến thăm và làm việc tại bang này vào tháng 6/2018.
Thứ ba, do có hàng trăm km bờ biển và khá nhiều đảo, bán đảo nên bang MV cũng phát triển ngành du lịch biển kết hợp nghỉ dưỡng. Trong hàng trăm hòn đảo lớn nhỏ phải kể đến đảo Rügen lớn nhất của Đức là địa chỉ du lịch nổi tiếng. Đóng góp của ngành du lịch khá quan trọng với doanh thu hàng năm lên đến 7 tỷ euro. Năm 2016, ngành du lịch bang MV đã đạt kỷ lục về lượng khách lưu trú lên đến 30,3 triệu lượt qua đêm ở đây.
Nước ta cũng có hàng ngàn km bờ biển, là nguồn tài nguyên to lớn để phát triển kinh tế biển, kinh tế du lịch, du lịch kết hợp điều dưỡng, phục hồi chức năng. Trong lĩnh vực này, bang MV và các tỉnh ven biển của ta có nhiều cơ hội hợp tác.
Thứ tư, cũng giống như Việt Nam, phân bổ dân cư ở bang MV tập trung chủ yếu trong khu vực nông nghiệp, nông thôn. Trong các cuộc thi toàn Liên bang Đức những năm vừa qua về "Neue Dörfe" (những làng mới) thì Lohmen một làng ở bang MV luôn đạt danh hiệu cao và được coi là hình mẫu cho phát triển nông thôn mới với tỷ lệ thất nghiệp, tệ nạn xã hội thấp nhất trong khi phúc lợi xã hội cao nhất như miễn mọi chi phí cho người già đã sinh sống trên 10 năm ở trong làng, miễn phí đối với các dịch vụ giữ trẻ...
Ông trưởng làng Dikau đã được Chính phủ Liên bang (Bộ Nông nghiệp) và Chính phủ bang MV bật đèn xanh cho việc hợp tác với địa phương ở Hà Tĩnh trong chương trình xây dựng "nông thôn mới". Tuy chỉ là một làng, nhưng thời gian qua, Lohmen đã có quan hệ đối ngoại với địa phương ở Đài Loan và với Châu Phi. Thời gian tới, bạn muốn kết nối hệ thống làng xã, nông thôn mới ở Việt Nam với hệ thống nông thôn ở Đức. Đây là điểm hoàn toàn mới trong hợp tác song phương giữa hai nước.
Thứ năm, tuy là điểm cuối cùng tôi muốn nêu nhưng lại là điểm quan trọng nhất, đó là tình cảm và thái độ hợp tác của bang MV với Việt Nam. Trong hai chuyến thăm Việt Nam mới đây của đoàn Bộ kinh tế bang MV, đoàn đã đến TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Hà Tĩnh, Hải Dương và Hà Nội; làm việc với doanh nghiệp, chính quyền địa phương và các cơ quan trung ương ở Hà Nội. Ở đâu bạn cũng nhấn mạnh tình cảm hữu nghị truyền thống mà bản thân ông trưởng đoàn và mỗi thành viên trong đoàn dành cho Việt Nam khi chúng ta còn đang cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc; đánh giá cao sự hợp tác giữa Việt Nam với CHDC Đức trước kia cũng như về cộng đồng người Việt Nam ở Đức.
Bạn mong muốn được hợp tác trên cơ sở bình đẳng, giúp cho Việt Nam phát triển cũng là giúp cho bản thân nền kinh tế của bang MV như ông Quốc vụ khanh Stefan Rudolph nhắc đi nhắc lại trong cuộc gặp với Bí thư thành phố Hồ Chí Minh, với Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai hay với Đại sứ mới của Việt Nam tại Đức.
Quan trọng hơn cả là sự hợp tác này không chỉ dừng lại trên giấy tờ mà đang ngày càng hiện hữu. Ông Dietrich Lehmann - Tổng giám đốc Tập đoàn ME-LE (Torgelow) chuyên về lĩnh vực điện sinh khối Biogas nói trong hội thảo ở Hà Tĩnh ngày 10/12/2018 là Tập đoàn ME-LE sẽ xây dựng ở Hà Tĩnh những nhà máy đầu tiên sử dụng công nghệ tiên tiến để biến rác thải sinh hoạt, rác thải chăn nuôi thành điện, thành khí phục vụ dân sinh và phát triển kinh tế, cũng đồng thời giải quyết vấn đề môi trường ở khu vực nông thôn.
Lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh và bang Mecklenburg – Vorpommenrn cùng các đại biểu chụp ảnh lưu niệm sau khi kết thúc chương trình giới thiệu tiềm năng, cơ hội đầu tư và hợp tác giữa hai bên
Từ Hà Tĩnh, bạn mong muốn sẽ mở rộng hoạt động sang các địa phương khác ở Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Xây dựng Hà Tĩnh trở thành đầu tàu trong cả nước về sử dụng nguồn năng lượng sạch. Trước đó, Hà Tĩnh cũng đã cấp giấy phép đầu tư cho Công ty German-Asia Power (GAP) của Đức xây dựng hai nhà máy điện mặt trời với tổng số vốn đầu tư ban đầu là 50 triệu đô la.
Chọn Hà Tĩnh, Đồng Nai hay Hải Dương để hợp tác trên các lĩnh vực mà đến nay ít doanh nghiệp nước ngoài quan tâm đầu tư, như lĩnh vực xử lý môi trường ở nông thôn, sản xuất điện từ nguồn rác thải ở nông thôn hay xây dựng nông thôn mới, hợp tác đào tạo lao động chất lượng cao trong lĩnh vực kinh tế y tế, điều dưỡng ở những địa phương chưa phát triển ở Việt Nam... đang là những dự định hợp tác của bang Mecklenburg - Vorpommern với Việt Nam trong thời gian tới. Tuy nhiên, việc này có thành công hay không còn phụ thuộc khá nhiều vào chính sách của Chính phủ cũng như sự hợp tác hiệu quả của chính quyền các địa phương trong nước.
