Tháng ba, không biết ai đã đem những xúc cảm gieo mầm mà sáng, trưa, chiều, tối đều ăm ắp lời tình tự, mà trong hương sắc đất trời có đủ những rực rỡ, dịu hiền, có đầy những tinh khôi, ấm dịu… Hương sắc tháng ba như muốn gửi đến con người miền ký ức vừa cuộn dâng, vừa mơ hồ như sương khói. Này là nỗi nhớ cháy bùng trên sắc đỏ mộc miên, này là chút ân tình e ấp trong sắc tím hoa xoan, này là những chập chờn quên nhớ trong dịu êm hương bưởi. Và kia nữa, là những ước vọng trên chấp chới đôi cánh đàn ong, là những khát khao đổi thay, lập nghiệp trong sắc trắng những vườn cam, vườn chanh ngút ngát, trên những khóm hoa nhọc nhằn trổ bông thức dậy tiềm năng miền đất cát bạc màu…
Rất khó để gọi tên một loài hoa đặc trưng cho Hà Tĩnh những ngày tháng ba, nhưng, đến sớm nhất, khiến cho con người ta nhận ra tháng ba đã trở về, chính là tinh khôi hương bưởi. Một tinh sương nào đó, khi chưa kịp bâng khuâng tiếc nuối những đào mai cuối vụ, ta chợt ngỡ ngàng với hương bưởi dịu êm. Khi ta mở tung đôi cánh cửa sổ để đón lấy mùi hương ấy vào mỗi ban mai cũng là lúc tâm tư vang lên câu hát của nhạc sỹ Doãn Tiến:
Đâu chỉ gọi về những lời tình tự, hoa bưởi thơm còn gợi nhắc những nhọc nhằn của người nông dân Hà Tĩnh. Khi ai đó còn mơ màng trong sắc trắng tinh khôi thì người nông dân đã bắt đầu chuẩn bị cho mùa thụ phấn mới. Từ những vùng quê Phúc Trạch, Hương Đô, Hà Linh (Hương Khê) đến những vùng lân cận của Vũ Quang, Đức Thọ, Hương Sơn… ở đâu cũng có thể bắt gặp dáng vóc cần mẫn, nhẫn nại của người nông dân khi miệt mài thụ phấn cho từng bông bưởi. Công việc thụ phấn tuy hao tốn công sức nhưng đó là kết quả của những vận động trong suy nghĩ, đổi mới trong tư duy của người làm nông. Những bàn tay chai sạn đưa phấn nhẹ nhàng mà lòng cuộn dâng niềm hy vọng. Không chỉ cây nở hoa mà đất rồi cũng sẽ đơm hoa. Và cả con người nữa, cũng sẽ trở thành những bông hoa ngát hương từ trong nhọc nhằn khuya sớm…
Không còn những thanh tân, tơ nõn, tháng ba là dấu nghỉ để muôn loài bước vào kỳ sinh chuyển mới. Bởi thế, tháng ba mang vẻ đẹp của người phụ nữ trung niên, vừa đằm thắm, vừa mặn mà, duyên dáng lại cũng không kém phần tươi tắn. Ngay cả trong những bông hoa xoan tưởng chừng như vô ích, ta vẫn có thể tìm thấy lợi ích khi những cánh tím mỏng manh ấy đã trở thành chất liệu cho những sáng tạo nghệ thuật. Hương hoa ấy cũng đã trở thành ký ức đẹp trong tình yêu biết bao đôi lứa để mỗi tháng ba trở về, khi cơn gió nhẹ mang theo mùi hương mộc mạc, chân quê ấy đến gõ cửa tâm hồn, con người ta lại được sống trong những xúc cảm đẹp đẽ nhất của tuổi xuân, để quên và để nhớ, để thương…
Tháng ba, trên những triền đồi, người ta còn tìm thấy hương sắc của cuộc sống trong sự chuyên cần của đàn ong, trong sự nhẫn nại của những người thợ nuôi ong tài ba. “Tháng ba mùa con ong đi lấy mật” hẳn không chỉ là câu hát dành riêng cho Tây Nguyên bởi khắp các vùng núi đồi Hà Tĩnh, mỗi ngày, từng đàn ong vẫn nhộn nhịp đi về trong đường bay của chúng. Những người thợ có kinh nghiệm sẽ đon lấy từng mùa hoa ở địa phương để chờ mùa mật mới. Chỉ cần nhìn màu mật là người ta đã biết ong nhà mình lấy phấn hoa vải hay hoa bạch đàn, hoa cam hay hoa nhãn, hoa xoài… Trong sắc nắng tháng ba, trong màu mật mới lên sóng sánh, người ta cảm nhận được thật rõ sự chắt lọc, sự lắng đọng của những giá trị cuộc sống…
Tháng ba, tuy hội hè, đình đám đã vãn nhưng hương sắc đất trời vẫn níu kéo những hẹn hò. Mấy ai ở phố mà có thể kìm lòng mình khi chỉ cách vài chục phút chạy xe ra ngoại thành là đã có thể được sống trong cảnh trí thần tiên với muôn ngàn hoa khoe sắc. Đó là Đồng Nôi (Thiên Cầm - Cẩm Xuyên), là trang trại hoa hồng (Nam Hương - Thạch Hà)… nơi in dấu những lý tưởng, hoài bão, khát vọng, quyết tâm của tuổi trẻ quê hương. Không chỉ hòa nhập với thiên nhiên, người phố còn biết cách mang thiên nhiên vào không gian sống của mình bằng những vườn lan, vườn hồng và đủ loài hoa khoe sắc. Phải công phu lắm, cầu kỳ lắm mới có được những giò lan, khóm hồng nở hoa đúng vụ, đúng phom dáng, màu sắc. Người phố bỏ công sức, tiền bạc không chỉ để phục vụ bản thân mà còn để góp phần tô điểm cho diện mạo thị thành trước bước chuyển đô thị loại II.
Bạn và tôi có thể đã đi, đã gặp thật nhiều hương sắc nhưng tôi tin rằng, sẽ không ở đâu, tháng ba trở nên dịu dàng và ấm áp hơn trong khu vườn của mẹ. Lẫn trong những bông đậu, bông cà tím biếc là bông bí, bông mướp vàng tươi. Lẫn trong tinh khôi hương bưởi mà dìu dặt hương cau. Và, lẫn trong những xanh tươi mơn mởn là gương mặt hiền từ đậm dấu thời gian của mẹ. Người ta có thể đi góc biển chân trời, được mục sở thị những danh lam thắng cảnh nổi tiếng, thì, một ngày tháng ba hanh hao nắng gió, rất có thể vẫn thơ thẩn vào ra, chênh chao nhớ khu vườn của mẹ. Đó là những kỷ niệm tuổi thơ thần tiên và gian khó. Đó là bầu sữa tinh khiết nhất nuôi dưỡng tâm hồn, dễ gì mà nguôi nỗi nhớ nhung…
Ảnh & thiết kế: huy tùng
