Quý phi nào soạn thảo 10 kế trị nước, an dân dâng vua Trần Duệ Tông?

Giải thích

Theo sử sách, Chế thắng Phu nhân Nguyễn Thị Bích Châu (? - 1377) tên thật là Nguyễn Cơ, tự Bích Châu, quê ở xã Bảo Lộc (huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định). Bà là con gái của vị đại thần họ Nguyễn rất mực thanh liêm và bà Phạm phu nhân. Từ nhỏ cho đến khi trưởng thành, bà Bích Châu được cha mẹ dạy dỗ chu đáo về văn chương, đạo lý và võ thuật, cung kiếm. Khi lớn lên xinh đẹp, thông minh, bà được vua Trần Duệ Tông tuyển vào cung, sau này phong làm quý phi và rất được nhà vua sủng ái. Là người thông tuệ, lại luôn lo lắng cho sự an nguy xã tắc, trong bối cảnh đất nước còn nhiều rối ren, chính sự chưa yên, lòng dân bất ổn, bà Bích Châu đã dâng vua Trần Duệ Tông (1336-1377) bản “Kê minh thập sách” gồm 10 điều trị nước an dân, đến nay vẫn còn giá trị.

Giải thích

Theo sách “Truyền kỳ tân phả” của Ðoàn Thị Ðiểm (1705-1748), 10 điều “Kê minh thập sách” của quý phi Bích Châu là: Một là, năng giữ cội gốc của nước, trừ hà bạo thì lòng người yên vui. Hai là, giữ nếp cũ, bỏ phiền nhiễu thì kỷ cương không rối. Ba là, nén chặt kẻ quyền thần để ngăn ngừa chính sự mục nát. Bốn là, thải bớt những kẻ nhũng lạm để trừ tệ khoét đục của dân. Năm là, xin cổ động nho phong, khiến cho lửa bó đuốc cùng với ánh mặt trời cùng soi sáng. Sáu là, mở đường cho người nói thẳng, để cho cửa thành cùng với đường can gián mở toang. Bảy là, cách kén quân nên chú trọng vào dũng lực hơn là cao lớn. Tám là, chọn tướng nên cầu người thao lược mà không căn cứ vào thế gia. Chín là, khí giới quý hồ bền chắc, không chuộng hình thức. Mười là, trận pháp cốt cho chỉnh tề, cần chi điệu múa.

Giải thích

Năm 1377, biên giới phía Nam Đại Việt bị giặc quấy rối, vua Trần Duệ Tông đem quân đi đánh Chiêm Thành, quý phi Bích Châu xin đi theo để hộ giá. Trên đường chinh phạt, do bị trúng kế của quân địch, các viên tướng của nhà vua lần lượt tử trận, khi đó quý phi Bích Châu đã thân chinh đứng ra chỉ huy đạo quân bảo vệ nhà vua. Không may bà bị trúng mũi tên tẩm độc, vết thương quá nặng, bà trút hơi thở vào giờ Tý, ngày 11/2/1377 (Đinh Tỵ).

Giải thích

Linh cữu quý phi Bích Châu được đưa về Thăng Long theo đường biển. Tuy nhiên, đến cửa biển xã Kỳ Ninh (TX Kỳ Anh) ngày nay thì gặp mưa to gió lớn, không thể đi tiếp được, vua Trần Phế Đế (người kế vị vua Trần Duệ Tông vừa mất) liền xuống chiếu cho quan quân an táng linh cữu của bà tại đây và lập miếu để Nhân dân thờ phụng, hương khói. Năm 1470, vua Lê Thánh Tông đi đánh giặc Chiêm Thành, đến cửa biển Kỳ Ninh phát hiện ngôi miếu, biết được câu chuyện đánh giặc của bà Bích Châu, đã đề tặng bốn chữ “Nữ trung hào kiệt” dán lên bài vị và làm lễ cầu mong hương linh quý phi trợ sức. Sau khi thắng trận trở về, vua Lê Thánh Tông hạ chiếu lập đền, cấp ruộng tế và người trông coi, sắc phong cho bà là Chế thắng. Kể từ đó, đền được gọi là Chế thắng phu nhân Nguyễn Thị Bích Châu.

Giải thích

Năm 1991, Di tích Đền thờ Chế thắng phu nhân Nguyễn Thị Bích Châu được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử - danh lam thắng cảnh cấp quốc gia. Năm 2019, di tích đền thờ được UBND tỉnh công nhận điểm du lịch cấp tỉnh. Hằng năm, vào tháng 2 âm lịch, Nhân dân địa phương và du khách thập phương trên cả nước đều hành hương về di tích dâng hương tưởng nhớ ngày mất của Chế thắng phu nhân.